Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία: Πλάτων και η Θεωρία των Ιδεών

Το παρόν μάθημα να αποτελέσει μια εισαγωγή στην προσωπικότητα και το έργο του Πλάτωνος μέσω της ενδελεχούς, εκ του σύνεγγυς, ολιστικής αναγνώσεως συγκεκριμένων διαλόγων. Αφετηριακό σημείο η διασάφηση ορισμένων εννοιών και άρση παρωχημένων για την τρέχουσα πλατωνική ερμηνευτική δεδομένων όπως (α) ο υποτιθέμενος διχασμός μεταξύ των Πλάτωνος λογοτέχνου και του Πλάτωνος φιλοσόφου  ή (β) το κατασκευασμένο της ταξονομίας των πλατωνικών διαλόγων (από τις Θρασύλλειες τετραλογίες μέχρι την νεωτερική χρονολογική τριχοτόμηση της πρωίμου, μέσης και υστέρας περιόδου). 

 Βασικοί θεματικοί άξονες του μαθήματος είναι:

• το μυθοπλαστικό της σωκρατικών και πλατωνικών διαλόγων,
• οι διακειμενικές και ενδοκειμενικές αναφορές,
• το παραστάσιμο των διαλόγων,
• η σημασία της συλλήψεως του αισθητού κόσμου ως απεικάσματος του αληθινού κόσμου των Ιδεών για την αυτεπίγνωση του ανθρώπου ως προσώπου και πολίτου στις τρέχουσες (παρακμιακές) και την ουτοπική (;) ιδανική κοινωνία.

Βασικός στόχος του μαθήματος είναι να εξοικειωθούν οι μαθητές με την προσωπικότητα και το έργο του Πλάτωνος.

Επιμέρους στόχοι του μαθήματος είναι:

• η διασάφηση όρων και εννοιών
• η άρση παρωχημένων δεδομένων για την πλατωνική ερμηνευτική
• η ταξινόμηση των πλατωνικών διαλόγων
• η εξοικείωση με τη μυθοπλασία των πλατωνικών διαλόγων
• η σημασία της συλλήψεως του αισθητού κόσμου ως απεικάσματος του αληθινού κόσμου των Ιδεών

ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Γενικές μελέτες

• Hirzel, R. Der Dialog: Ein literarhistorischer Versuch, τόμοι Leipzig 1895.
• Wilamowitz-Moellendorf, U. von. Platon τόμ. 1 Leben und Werke? τόμ. 2 Beilagen und Textkritik. Berlin 1920. Ελληνική μετάφραση από τον Ξ. Αρμυρό Πλάτων: Η Ζωή και το Έργο του. Αθήνα (Κάκτος).
• Taylor, A. E. Πλάτων. ο Άνθρωπος και το Έργο του. μτφρ. Ι. Αρζόγλου του αγγλικού πρωτοτύπου The Man and his Work. 2α έκδ. (London 1927). Αθήνα ΜΙΕΤ 1990.
• Friedl?nder, P. Platο τόμ.1: An Introduktion (2α έκδ. 1969), τόμ.2: The Dialogues, First Period (1964), τόμ. 3: The Dialogues, Second and Third Periods (1969), London. μτφρ. H. Meyerhoff του γερμανικού πρωτοτύπου I. Eidos, Paideia, Dialogos; II. Die platonschen Schriften. Berlin - Leipzig (I 1928, II 1930).
• Gigon, O. Sokrates: Sein Bild in Dichtung und Geschichte. Bern 1947. Ελληνική μετάφραση από τον Α. Γεωργίου Ο Σωκράτης: Η Εικόνα του στην Ποίηση και την Ιστορία. Αθήνα 1995 (Γνώση).
• Ryle, G. Plato?s Progress. Cambridge 1966.
• Jaeger, W. ΠΑΙΔΕΙΑ: Η Μόρφωσις του Έλληνος Ανθρώπου, τόμοι Β (1971) και Γ (1974). Αθήνα. μτφρ. Γ.Π. Βερροίου του γερμανικού πρωτοτύπου PAIDEIA: Die Formung des griechischen Menschen. 2α έκδ. Berlin 1959.
• Doods, E. R. Οι Έλληνες και το Παράλογο. μτφρ. Γ. Γιατρομανωλάκη του αγγλικού πρωτοτύπου The Greeks and the Irrational (Berkeley and Los Angeles 1951). Αθήνα
• Guthrie, W. K. C. A History of Greek Philosophy, τόμ. IV Plato: the man and his dialogues, earlier period (1975)? τόμ. V: The later Plato and the Academy (1978).
• Τατάκης, Β. Ν. Ο Σωκράτης: Η Ζωή του και η Διδασκαλία του. Αθήνα (Αστήρ).
• Ζήσης, Θ. Ν. Εισαγωγή στον Πλάτωνα. Θεσσαλονίκη 1989 (Αφοί Κυριακίδη).
• Βουδούρης, Κ. Πλατωνική Φιλοσοφία. Αθήνα 1990.
• Dover, K.J. Η Ομοφυλοφιλία στην Αρχαία Ελλάδα. μτφρ. Π. Χιωτέλλη του αγγλικού πρωτοτύπου Greek Homosexuality (Oxford 1978). Αθήνα
• Koyr?, A. Φιλοσοφία και Πολιτεία: Εισαγωγή στην ανάγνωση του Πλάτωνα. μτφρ. Λ. Κασίμη του γαλλικού πρωτοτύπου Introduction ? la lecture de Platon (New York 1945). Αθήνα 1990 (Αλεξάνδρεια).
• Guthrie, W. K. C. Σωκράτης. μτφρ. του Τ. Νικολαΐδη του αγγλικού πρωτοτύπου Socrates (Cambridge 1971). 2η έκδ. 1991 [1990].
• Ράμφος Σ. Φιλοσοφία Ποιητική: Πλατωνικ? Ζητήματα. Αθήνα 1991 (Αρμός).
• Βλαστός, Γ. Πλατωνικές Μελέτες. μτφρ. Ι. Αρζόγλου του αγγλικού πρωτοτύπου Platonic Studies (Princeton 1981). Αθήνα 1994.
• Κελεσίδου, Α. «Πλατωνική ψυχαγωγία» και άλλες φιλοσοφικές μελέτες. Αθήνα 1994.
• Nightingale, A. W. Genres in Dialogue: Plato and the Construct of Philosophy. Cambridge 1995.
• Παπαγιώργης, Κ. Σωκράτης: Ο Νομοθέτης που Αυτοκτονεί. Αθήνα 1995 (Καστανιώτη).
• Rutherford, R. B. The Art of Plato. London 1995.
• Zanker, P. The Mask of Socrates: The Image of the Intellectual in Antiquity. Berkeley 1995.
• Gill, C. Personality in Greek Epic, Tragedy and Philosophy. Oxford 1996.
• Kahn, C. H. Plato and the Socratic Dialogue: The Philosophical Use of a Literary Form. Cambridge 1996.
• Δεσποτόπουλος, Κ. Ι. Φιλοσοφία του Πλάτωνος. Αθήνα 1997 (Ακαδημία Αθηνών).
• Μιχαηλίδης, Κ. Πλάτων. Λόγος και Μύθος: Εισαγωγή στην Πλατωνική Φιλοσοφία. Αθήνα 1998 (Παπαδήμα).
• Reale, G. Platone: Alla ricercha della sapienza segreta. Milano 1998. Ελληνική μετάφραση από την Μ. Οικονομίδου Σωκράτης: Πρός Ανακάλυψιν της Αρχαίας Σοφίας. ?θήνα 2009 (Ακαδημία Αθηνών).
• Ράμφος, Σ. Φιλόσοφος και Θείος Έρως. Αθήνα 1999 (Αρμός).
• Clay, D. Platonic Questions: Dialogues with the Silent Philosopher. University Park, Pennsylvania 2000.
• Nussbaum, M. C. The Fragility of Goodness: Luck and Ethics in Greek Tragedy and philosophy. 2α έκδ. Cambridge 2001 [1986].
• Συκουτρής, Ι. Μελέτες και Άρθρα: Τα γερμανόγλωσα δημοσιεύματα, Τόμος Α΄. μετάφραση και επιμέλεια των Δ. Ιακώβ και Α. Ρεγκάκου. Αθήνα
• Williams, B. Πλάτων: Η Επινόηση της Φιλοσοφίας, μετάφραση του αγγλικού πρωτοτύπου Plato: The Invention of Philosophy απ? την Μ. Σκάρα. Αθήνα 2001 [1998] (Ενάλιος)
• Nails, D. The People of Plato: A Prosopography of Plato and Other Socratics. Indianapolis and Cambridge 2002.
• Ράμφος, Σ. Μεταφυσική του Κάλλους. Αθήνα 2003 (Αρμός).
• Camp, J. M. Η Αρχαία Αγορά της Αθήνας, μετάφραση από την Μ. Κλεώπα του αγγλικού πρωτοτύπου. Αθήνα 2004 (ΜΙΕΤ).
• Naddaf, G. The Greek Concept of Nature. Albany Ny (SUNY Press) 2005.
• Bormann, K. Πλάτων. Ελληνική μετάφραση από τον Β. Καλογεράκο. Αθήνα 2006 (Καρδαμίτσα).
• Ράμφος, Σ. Ιλαρόν Φώς του Κόσμου. Αθήνα 2006 (Αρμός).
• Press, G. A. Plato: A Guide for the Perlexed. London and New York 2007.
• Rowe, C. Plato and the Art of Philosophical Writing. Cambridge 2007.
• Blackburn, S. Πλάτωνος Πολιτεία: Η Βιογραφία του Σπουδαιότερου Φιλοσοφικού Διαλόγου, μετάφραση του αγγλικού πρωτοτύπου από την Δ.-Μ. Βούβαλη. Αθήνα 2007 [2006] (Ελληνικά Γράμματα).
• Frede, M. Η Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία: Όψεις της Ιστορίας και της Ιστοριογραφίας της. Μετάφραση και επιμέλεια από την Χόη Μπάλλα. Αθήνα 2008 (Εκκρεμές).
• Vasiliou, I. Aiming at Virtue in Plato. Cambridge 2008.
• Thesleff, H. Platonic Patterns. Las Vegas and Zurich and Athens (Parmenides Publishing) 2009.
• Zuckert, C. H. Plato?s Philosophers: The Coherence of the Dialogues. Chicago 2009.
• Heath, M. Ancient Philosophical Poetics. Cambridge 2012.
• Charalabopoulos, N. G. Platonic Drama and its Ancient Reception. Cambridge 2012.
• Χαραλαμπόπουλος, Νίκος, Το πλατωνικό δράμα και η διαδρομή του στην αρχαιότητα, Πάτρα 2014 (Opportuna).
• Cook, B. Pursuing Eudaimonia: Re-appropriating the Greek Philosophical Foundations of the Christian Apophatic Tradition. Newcastle upon Tyne (Cambridge Scholars Publishing) 2013.
• Fagan, P. Plato and Tradition: The Poetic and Cultural Context of Philosophy. Evanston IL (Northwestern University Press) 2013.
• Brill, S. Plato on the Limits of Human Life. Bloomington (Indiana University Press) 2013.

2.  Βιβλιογραφία για τον Χαρμίδην

• Murphy, D. J. Plato's Charmides: Text and Commentary. Ann Arbor 1986.
• Ben van der, N. The Charmides of Plato: Problems and interpretation. Amsterdam
• Hazebroucq, M.-F. La folie humaine et ses rem?des, Platon Charmide ou De la Moderation. Paris 1997.
• Robinson, T. M. ? και Brisson, (επιμ.) Plato: Euthydemus, Lysis, Charmides: Proceedings of the V Symposium Platonicum, Sankt Augustin (Academia Verlag) 2000.
• Tuozzo, T. Plato?s Charmides : Positive Elenchus in a «Socratic » Dialogue. Cambridge 2011.

Η αξιολόγηση του μαθήματος γίνεται με γραπτή εξέταση που περιλαμβάνει δυο ενότητες:

Α. Ορθογράφηση και μετάφραση αδίδακτου υπαγορευμένου κειμένου σε συνδυασμό με γραμματικοσυντακτικές παρατηρήσεις ουσίας (συμπεριλαμβανομένων και των σχημάτων λόγου).  Ως αδίδακτο κείμενο θεωρούνται οι διάλογοι Θεάγης, Λάχης, Λύσις

Β. Αναλυτικός και ενδελεχής σχολιασμός (αφηγηματολογικός, πραγματολογικός, ιστορικός) συγκεκριμένων διδαγμένων χωρίων με συγκεκριμένες ερωτήσεις. Ως διδαγμένο κείμενο θεωρείται ο Χαρμίδης.

Το μάθημα απευθύνεται σε προπτυχιακούς φοιτητές Φιλολογίας.

Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος, Το πλατωνικό δράμα και η διαδρομή του στην αρχαιότητα, Πάτρα 2014 (Opportuna). 

Δεν προβλέπεται προαπαιτούμενη γνώση.

Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.

Η βασική μέθοδος διδασκαλίας είναι η εισήγηση-διάλεξη και η εκ του σύνεγγυς ολιστική ανάγνωση συγκεκριμένων πλατωνικών διαλόγων. Το μάθημα ενισχύεται με πολυμεσικό υλικό-εκπαίδευση μέσω ασύγχρονης πλατφόρμας.