Α Ι Σ Θ Η Τ Ι Κ Η

Ερώτηση Ι

Στον πλατωνικό διάλογο Ιππίας (μείζων) ο συνομιλητής του Σωκράτη απαντά στο ερώτημα «τι έστιν τούτο το καλόν;» (= «τί είναι αυτό το ωραίο;»):

α) αρχικά αναφερόμενος σε πράγματα, για τα οποία όλοι θα συμφωνούσαν ότι είναι ωραία.Για ποιούς λόγους δεν ικανοποιεί η απάντηση αυτή τον Σωκράτη και με ποιούς τρόπους φανερώνει αυτό ο Σωκράτης στον διάλογο;

β) έπειτα προσπαθώντας να προσδιορίσει κάτι, το οποίο αν προστεθεί σε ένα πράγμα, το καθιστά ωραίο Για ποιούς λόγους δεν καλύπτει ετούτη η απάντηση το ζητούμενο και πώς το αποδεικνύει αυτό ο Σωκράτης; Τι σημαίνει αυτό για μια θεωρία του ωραίου;

Ερώτηση ΙΙ

α.)Τι δηλώνει η μεταφορά του μαγνήτη για την σχέση του ραψωδού με τον ποιητή από την μία πλευρά και τους θεατές από την άλλη κατά τον Πλάτωνα; (Σε ποιόν διάλογο αναφέρεται η μεταφορά αυτή;)

β.)Τι δηλώνει η μεταφορά του καθρέπτη για την φύση μιας εικαστικής ή μιας ποιητικής παρουσίασης κάποιων θεμάτων κατά τον Πλάτωνα; (Σε ποιόν διάλογο αναφέρεται η μεταφορά αυτή;)

Ερώτηση ΙΙΙ

Υπό την προϋπόθεση ότι η καλλιτεχνική δραστηριότητα μπορεί να θεωρηθεί ως μίμηση εξηγείστε:Ποιό είναι το αντικείμενο της μίμησης των ποιητών σύμφωνα με το Ι της Πολιτείας του Πλάτωνα.

Πλάτων: η χρήση και η σημασία του όρου «τέχνη»

 1. Ο όρος «τέχνη» χρησιμοποιείται στους πλατωνικούς διαλόγους για δραστηριότητες όπως το ψάρεμα, την διοίκηση του στρατού, την οδήγηση μιας άμαξας, την κατασκευή ενός επίπλου, την επεξεργασία του ξύλου, την ζωγραφική, την υφαντουργία, την οικοδόμηση σπιτιών, την κατασκευή ποιημάτων, την υποκριτική ερμηνεία επών (ραψωδική), την δραστηριότητα του πολιτικού, το παίξιμο μουσικών οργάνων κλπ. Από αυτήν την χρήση του όρου συνάγουμε:

α) ότι η έννοια της «τέχνης» εκείνη την εποχή είναι ευρύτερη από την σημερινή έννοια των «καλών τεχνών» ή της «καλλιτεχνίας»;

β) ότι όλες αυτές οι δραστηριότητες θεωρούνταν κατά την εποχή του Πλάτωνα καλλιτεχνικές, ότι δηλ. παράγουν κάτι το ωραίο;
γ) ότι δεν υπήρχε σαφής εννοιολογική διάκριση μεταξύ χρηστικών και καλλιτεχνικών αντικειμένων;

2. Το γεγονός ότι στον πλατωνικό Ιωνα αποδεικνύεται ότι η δραστηριότητα του «ραψωδού» δεν είναι τέχνη σημαίνει ότι:

α) οι ραψωδοί θεωρούνται κακότεχνοι και αδέξιοι ερμηνευτές των ποιητών;

β) οι ραψωδοί δεν θεωρούνται το ίδιο δημιουργικοί όσο οι ποιητές;

γ) οι ραψωδοί δεν επιτελούν το έργο τους βάσει γνώσεων και λογικής
    επεξεργασίας;

δ) οι ραψωδοί κάνουν λάθη, δεν γνωρίζουν σωστά αυτά που διδάσκουν για τους
    ποιητές;

3. Η άποψη ότι η δραστηριότητα του ραψωδού δεν είναι «τεχνική» τεκμηριώνεται στον διάλογο Ιων μεταξύ άλλων από την διαπίστωση ότι:

α) Ο ραψωδός έλκεται από τον ποιητή και την μούσα.
β) Ο ραψωδός δεν έλκεται από τον ποιητή και την μούσα.

γ) Ο ραψωδός μιλάει ωραία για τον Ομηρο.
δ) Ο ραψωδός δεν μιλάει ωραία για τον Ομηρο.

 4. Βάσει αυτών των παρατηρήσεων για την χρήση του όρου «τέχνη» στον Πλάτωνα η έννοια της τέχνης που ισχύει κατά την κλασική αρχαιότητα αφορά κυρίως:

α) σε μια δραστηριότητα που έχει σχέση με δημιουργικότητα και προσωπική
    έκφραση;

β) σε μια δραστηριότητα που έχει σχέση με εξειδικευμένες γνώσεις;

γ) σε μια δραστηριότητα που έχει σχέση με την θεϊκή έμπνευση;

δ) σε μια δραστηριότητα που έχει σχέση με κατασκευή ωραίων πραγμάτων;

 5. Ο ορισμός που δίδει ο Αριστοτέλης για την τέχνη «ταυτόν αν είη τέχνη και έξις μετά λόγου αληθούς ποιητικήν» (ΗΝ, Ζ, 4, 1140α 10)

α) ισοδυναμεί με την πλατωνική χρήση του όρου όπως αυτή επεξηγείται με παραδείγματα στο 1^ο ερώτημα;

Ναι ? Οχι και γιατί;

β) καλύπτει την έννοια, με την οποίαν εννοείται ο όρος στον Ιωνα;
Ναι ? Οχι και γιατί;
γ) με ποιάν έννοια «τέχνης» από το (4) είναι συγγενέστερη;

 6. Ποιά είναι η χρήση του όρου «τέχνη» στην σημερινή ελληνική γλώσσα;(χρησιμοποιείστε για την εξήγησή σας προσδιορισμούς που αναφέρονται πιο πάνω στην διερεύνηση της αρχαίας σημασίας του όρου, ώστε να γίνουν σαφείς οι τυχόν συγκλίσεις ή αποκλίσεις της σημασίας του όρου).

7. Το γεγονός ότι ο Πλάτων στο Ι΄ της Πολιτείας διακρίνει οντολογικά εκείνα τα πράγματα που αποτελούν εικόνες αντικειμένων από τα ίδια τα εμπειρικά ή αισθητά αντικείμενα της πραγματικότητας αποτελεί:

α) μια πρώτη εννοιολογική διάκριση της καλλιτεχνικής δραστηριότητας από
    τις άλλες κατασκευαστικές δραστηριότητες; 
β) απαξιώνει την καλλιτεχνική δραστηριότητα;

γ) διακρίνει την καλλιτεχνική δραστηριότητα ως κάτι το δημιουργικό;