Ο ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΣΧΟΛΗ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΤΜΗΜΑ

ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ

Προπτυχιακό

ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ESC_347

ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ

2^ο

ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Ο ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
σε περίπτωση που οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται σε διακριτά μέρη του μαθήματος π.χ. Διαλέξεις, Εργαστηριακές Ασκήσεις κ.λπ. Αν οι πιστωτικές μονάδες απονέμονται ενιαία για το σύνολο του μαθήματος αναγράψτε τις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας και το σύνολο των πιστωτικών μονάδων

ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ
ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ

Διαλέξεις και Εργασίες

3

5

Προσθέστε σειρές αν χρειαστεί. Η οργάνωση διδασκαλίας και οι διδακτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται περιγράφονται αναλυτικά στο 4.

ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Υποβάθρου , Γενικών Γνώσεων, Επιστημονικής Περιοχής, Ανάπτυξης Δεξιοτήτων

Υποβάθρου (Υποχρεωτικό)

ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ:

Δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα μαθήματα. Οι φοιτητές/τριες αναμένεται να διαθέτουν βασικές γνώσεις για τη γλωσσική ανάπτυξη και τη σημασία του γραπτού λόγου στην προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη.

ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ:

Ελληνική

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ERASMUS

ΝΑΙ (στην Αγγλική)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (URL)

https://eclass.upatras.gr/courses/PN1481/

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Περιγράφονται τα μαθησιακά αποτελέσματα του μαθήματος οι συγκεκριμένες  γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες καταλλήλου επιπέδου που θα αποκτήσουν οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος.

Συμβουλευτείτε το Παράρτημα Α

·    Περιγραφή του Επιπέδου των Μαθησιακών Αποτελεσμάτων για κάθε ένα κύκλο σπουδών σύμφωνα με Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης

·    Περιγραφικοί Δείκτες Επιπέδων 6, 7 & 8 του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων Διά Βίου Μάθησης

και Παράρτημα Β

·    Περιληπτικός Οδηγός συγγραφής Μαθησιακών Αποτελεσμάτων

Το μάθημα αποτελεί το βασικό εισαγωγικό μάθημα στις έννοιες του γραπτού λόγου και του γραμματισμού καθώς και στη διδακτική του στο νηπιαγωγείο.

Ή ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εισαγωγή των φοιτητών στις βασικές θεωρίες γλωσσικής ανάπτυξης και εγγραμματισμού και στις πρακτικές που μπορούν να ενισχύσουν αυτή την ανάπτυξη.

Ειδικότερα, αναφέρεται σε όλους τους τομείς της γλωσσικής ανάπτυξης κατά την πρώτη παιδική ηλικία (γέννηση ? είσοδο στο δημοτικό σχολείο), αναλύονται οι γνωστικές και μη διαδικασίες της ανάγνωσης και της παραγωγής γραπτών κειμένων, και μελετάται ο φυσικός γραμματισμός στο οικογενειακό περιβάλλον και οι παράγοντες ή οι πρακτικές που τον ενισχύουν ή όχι.

Τέλος, στόχο του μαθήματος αποτελεί η κατανόηση των πρακτικών γραμματισμού στο νηπιαγωγείο, ο ρόλος της/του νηπιαγωγού ως «ενδιάμεσου» του γραμματισμού, η κριτική ανάγνωση των αναλυτικών προγραμμάτων, η συνεργασία με τους γονείς και τους τοπικούς φορείς και ειδικότερα θέματα που σχετίζονται με παιδιά δίγλωσσα ή αλλόγλωσσα, παιδιά με προβλήματα λόγου ή άλλα παρεμφερή θέματα.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα είναι σε θέση να:

·     Να αναφέρει τους σκοπούς και τους επιμέρους στόχους της γλωσσικής αγωγής, της ενίσχυσης των επικοινωνιακών ικανοτήτων και του φυσικού γραμματισμού στην προσχολική εκπαίδευση

·     Να εξηγεί τη συμβολή του έντυπου λόγου στο περιβάλλον καθώς και της παιδικής λογοτεχνίας και των βιβλίων με πληροφορίες για παιδιά στη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών

·     Να αναφέρεται με επιστημονικότητα σε θέματα οικογενειακού γραμματισμού και να περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο διάφορες πρακτικές μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της επικοινωνίας, της γλώσσας και του γραμματισμού

·     Να διακρίνει και να αιτιολογεί τις διαφορές στις πρακτικές γραμματισμού στο νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο

·     Να σχεδιάζει και να εφαρμόζει στρατηγικές για την αξιολόγηση και ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας των παιδιών

·     Να περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο διάφορες εκπαιδευτικές δραστηριότητες (αναγνώσεις λογοτεχνικών και εγκυκλοπαιδικών βιβλίων, πολυτροπικών κειμένων,  συζητήσεις, παιχνίδια ρόλων) μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πρακτικές γραμματισμού στο νηπιαγωγείο.

·     Να σχεδιάζει και να οργανώνει εκπαιδευτικές δραστηριότητες που να στηρίζουν την γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών με βάση τις σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις

·     Να σχεδιάζει, να καταγράφει, να παρουσιάζει και να σχολιάζει κριτικά δραστηριότητες γλώσσας και γραμματισμού για παιδιά που φοιτούν στο νηπιαγωγείο.

Γενικές Ικανότητες

Λαμβάνοντας υπόψη τις γενικές ικανότητες που πρέπει να έχει αποκτήσει ο πτυχιούχος (όπως αυτές αναγράφονται στο Παράρτημα Διπλώματος και παρατίθενται ακολούθως) σε ποια / ποιες από αυτές αποσκοπεί το μάθημα;.

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών

Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις

Λήψη αποφάσεων

Αυτόνομη εργασία

Ομαδική εργασία

Εργασία σε διεθνές περιβάλλον

Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον

Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

Σχεδιασμός και διαχείριση έργων

Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα

Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον

Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου

Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής

Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Σχεδιασμός και διαχείριση έργων

·       Πορεία γλωσσικής ανάπτυξης και σκοποί της γλωσσικής αγωγής στην πρώτη αγωγή και εκπαίδευση

·       Σχέσεις προφορικού/καθημερινού & γραπτού / επεξεργασμένου λόγου

·       Ανάγνωση και γραφή: Κατανόηση και παραγωγή γραπτών κειμένων

·       Φυσικός/αναδυόμενος και οικογενειακός γραμματισμός.

·       Πρακτικές γραμματισμού στην πρώτη παιδική ηλικία

·       Η διδασκαλία της γλώσσας στο αναλυτικό πρόγραμμα

·       Προαλφαβητική και αλφαβητική φάση ανάγνωσης και γραφής

·       Η οργάνωση του χώρου του νηπιαγωγείου και η ενίσχυση της λειτουργικής ανάγνωσης και γραφής

·       Η βιβλιοθήκη της τάξης: Οργάνωση και λειτουργία. Ηχητική βιβλιοθήκη. Ηλεκτρονικά βιβλία. Δανειστική βιβλιοθήκη.

·       Πολυτροπικά κείμενα και λειτουργική ανάγνωση

·       Εκπαιδευτικές δραστηριότητες για την ενίσχυση της μετάβασης στον επεξεργασμένο λόγο

·       Παιδιά με μητρική γλώσσα άλλη από τη γλώσσα διδασκαλίας

·       Η ενίσχυση της γλωσσικής ανάπτυξης στα σχέδια εργασίας (projects)

·       Οικογενειακός γραμματισμός. Συνεργασία οικογένειας και σχολείου.

·       Αξιολόγηση γλωσσικών ικανοτήτων.

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ
Πρόσωπο με πρόσωπο, Εξ αποστάσεως εκπαίδευση κ.λπ.

Στην τάξη, πρόσωπο με πρόσωπο  - Διαλέξεις και εργασία σε ομάδες

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ
Χρήση Τ.Π.Ε. στη Διδασκαλία, στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση, στην Επικοινωνία με τους φοιτητές

Υποστήριξη του μαθήματος μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-class του Πανεπιστημίου Πατρών

Χρήση λογισμικού παρουσιάσεων (PowerPoint)

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Περιγράφονται αναλυτικά ο τρόπος και μέθοδοι διδασκαλίας.

Διαλέξεις, Σεμινάρια, Εργαστηριακή Άσκηση, Άσκηση Πεδίου, Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας, Φροντιστήριο, Πρακτική (Τοποθέτηση), Κλινική Άσκηση, Καλλιτεχνικό Εργαστήριο, Διαδραστική διδασκαλία, Εκπαιδευτικές επισκέψεις, Εκπόνηση μελέτης (project), Συγγραφή εργασίας / εργασιών, Καλλιτεχνική δημιουργία, κ.λπ.

Αναγράφονται οι ώρες μελέτης του φοιτητή για κάθε μαθησιακή δραστηριότητα καθώς και οι ώρες μη καθοδηγούμενης μελέτης ώστε ο συνολικός φόρτος εργασίας σε επίπεδο εξαμήνου να αντιστοιχεί στα standards του ECTS

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Περιγραφή της διαδικασίας αξιολόγησης

Γλώσσα Αξιολόγησης, Μέθοδοι αξιολόγησης, Διαμορφωτική  ή Συμπερασματική, Δοκιμασία Πολλαπλής Επιλογής, Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων, Επίλυση Προβλημάτων, Γραπτή Εργασία, Έκθεση / Αναφορά, Προφορική Εξέταση, Δημόσια Παρουσίαση, Εργαστηριακή Εργασία, Κλινική Εξέταση Ασθενούς, Καλλιτεχνική Ερμηνεία, Άλλη / Άλλες

Αναφέρονται  ρητά προσδιορισμένα κριτήρια αξιολόγησης και εάν και που είναι προσβάσιμα από τους φοιτητές.

Ι. Γραπτή τελική εξέταση με ερωτήσεις ανάπτυξης και πολλαπλής επιλογής (60%)

ΙΙ. Γραπτή Εργασία (40%)

-Προτεινόμενη Βιβλιογραφία :

-Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

Μότσιου, Ε. (2014). Εισαγωγή στην ανάπτυξη της γλώσσας. Θεσσαλονίκη: University Studio Press

Παναγιωτίδης, Φ. (2013). Μίλα μου για γλώσσα. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης

Τάφα, Ε. & Μανωλίτσης, Γ. (2009). Αναδυόμενος Γραμματισμός: Έρευνα και εφαρμογές. Αθήνα: Πεδίο.

Barton, D. (2009). Εγγραμματισμός: Εισαγωγή στην οικολογία της γραπτής γλώσσας. Αθήνα: Παπαζήσης [κεφ. 9 & 10]

Crystal, D. (2011). Ένα μικρό βιβλίο για τη γλώσσα. Αθήνα: Πατάκης

Wolf, M. (2007). Ο Προυστ και το καλαμάρι. Πώς ο εγκέφαλος έμαθε να διαβάζει. Αθήνα: Πατάκης [κεφ. 4]