Λεξικολογία
Γεώργιος Ξυδόπουλος
Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση με τις αρχές, τις μεθόδους και τα πορίσματα της λεξικολογικής ανάλυσης με έμφαση στη Νέα Ελληνική. Πιο συγκεκριμένα, μελετούμε τις έννοιες "λέξη", "λέξημα", "λεξικό στοιχείο" καθώς και τα τυπικά χαρακτηριστικά που διέπουν μια λέξη. Διακρίνουμε τους όρους "λεξιλόγιο", "λεξικό" και ασχολούμαστε με τη δομή και το περιεχόμενο ενός λεξικού. Στη συνέχεια, επικεντωνόμαστε στις σχέσεις των λέξεων με άλλες λέξεις (εννοιακές σχέσεις), όπως: την υπωνυμία, μερωνυμία, συνωνυμία, αντίθεση, πολυσημία, ομωνυμία, παρωνυμία, μεταφορά, μετωνυμία, παλαιωνυμία). Κατόπιν, εξετάζουμε τους μορφολογικούς σχηματισμούς των λέξεων καθώς και τις ειδικές διεργασίες με τις οποίες σχηματίζονται νέες λέξεις. Τέλος, μελετούμε τα λεγόμενα περιθωριακά ιδιώματα της Νέας Ελληνικής και τα ειδικά λεξιλόγια που εμφανίζονται στη γλώσσα. Επιπρόσθετα γίνεται μια σύντομη εισαγωγή στην εφαρμογή της λεξικολογίας στη λεξικογραφία.
ΛιγότεραΣτόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση με τις αρχές, τις μεθόδους και τα πορίσματα της λεξικολογικής ανάλυσης με έμφαση στη Νέα Ελληνική. Πιο συγκεκριμένα, μελετούμε τις έννοιες "λέξη", "λέξημα", "λεξικό στοιχείο" καθώς και τα τυπικά χαρακτηριστικά που διέπουν μια λέξη. Διακρίνουμε τους όρους "λεξιλόγιο", "λεξικό" και ασχολούμαστε με τη δομή και το περιεχόμενο ενός λεξικού. Στη συνέχεια, επικεντωνόμαστε στις σχέσεις των λέξεων με άλλες λέξεις (εννοιακές σχέσεις), όπως: την υπωνυμία, μερωνυμία, συνωνυμία, αντίθεση, πολυσημία, ομωνυμία, παρωνυμία, μεταφορά, μετωνυμία, παλαιωνυμία). Κατόπιν, εξετάζουμε τους μορφολογικούς σχηματισμούς των λέξεων καθώς και τις ειδικές διεργασίες με τις οποίες σχηματίζονται νέες λέξεις. Τέλος, μελετούμε τα λεγόμενα περιθωριακά ιδιώματα της Νέας Ελληνικής και τα ειδικά λεξιλόγια που εμφανίζονται στη γλώσσα. Επιπρόσθετα γίνεται μια σύντομη εισαγωγή στην εφαρμογή της λεξικολογίας στη λεξικογραφία.
Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση με τις αρχές, τις μεθόδους και τα πορίσματα της λεξικολογικής ανάλυσης με έμφαση στη Νέα Ελληνική. Πιο συγκεκριμένα, μελετούμε τις έννοιες "λέξη", "λέξημα", "λεξικό στοιχείο" καθώς και τα τυπικά χαρακτηριστικά που διέπουν μια λέξη. Διακρίνουμε τους όρους "λεξιλόγιο", "λεξικό" και ασχολούμαστε με τη δομή και το περιεχόμενο ενός λεξικού. Στη συνέχεια, επικεντωνόμαστε στις σχέσεις των λέξεων με άλλες λέξεις (εννοιακές σχέσεις), όπως: την υπωνυμία, μερωνυμία, συνωνυμία, αντίθεση, πολυσημία, ομωνυμία, παρωνυμία, μεταφορά, μετωνυμία, παλαιωνυμία). Κατόπιν, εξετάζουμε τους μορφολογικούς σχηματισμούς των λέξεων καθώς και τις ειδικές διεργασίες με τις οποίες σχηματίζονται νέες λέξεις. Τέλος, μελετούμε τα λεγόμενα περιθωριακά ιδιώματα της Νέας Ελληνικής και τα ειδικά λεξιλόγια που εμφανίζονται στη γλώσσα. Επιπρόσθετα γίνεται μια σύντομη εισαγωγή στην εφαρμογή της λεξικολογίας στη λεξικογραφία.
Στόχος της ενότητας είναι να εισαγάγει τους φοιτητές στις έννοιες των επιπέδων ανάλυσης που αφορούν τη λέξη. Να είναι σε θέση να γνωρίζουν ζητήματα που αφορούν το σχηματισμό και τη σημασία των λέξεων. Να περιηγηθούν στις τυπικές και άλλες ιδιαιτερότητες του λεξικού αποθέματος της Νέας Ελληνικής και τέλος να αντιληφθούν τη θέση της λεξικολογίας στο πλαίσιο της σύγχρονης γλωσσολογίας και τη σχέση της με τη λεξικογραφία.
Στόχος της ενότητας είναι οι φοιτητές να κατανοήσουν την έννοια της "λέξης" και να γνωρίσουν τους διάφορους ορισμούς που έχουν προταθεί. Να είναι σε θέση να εντοπίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά μιας λέξης καθώς και να την διακρίνουν με βάση την ορθογραφική και φωνητική/φωνολογική της αποτύπωση. Τέλος, να είναι σε θέση να αναλύουν τη γραμματική πραγμάτωση μιας λέξης καθώς και τις γραμματικές λειτουργίες της.
Στόχος της ενότητας είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές την έννοια του "λεξήματος"/"λεξικού στοιχείου" και τις περιπτώσεις πολυλεκτικών σχηματισμών. Επιπλέον, να εντοπίζουν τα διάφορα είδη λεξημάτων ανάλογα με τη μορφή και τη σημασία τους. Τέλος να μπορούν να διακρίνουν τη διαφορετική ταξινόμηση των λέξεων (ανοιχτές - κλειστές τάξεις λέξεων).
Στόχος της ενότητας είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές τη διαφορά των όρων: "λεξιλόγιο" - "λεξικό". Να γνωρίσουν τι συνεπάγεται η λεξική γνώση και να αντιληφθούν τη δομή και το περιεχόμενο του λεξικού μιας γλώσσας. Κατόπιν, να διακρίνουν την έννοια του νοητικού λεξικού, να ξεχωρίζουν τις υπαρκτές από τις πιθανές λέξεις και να κατανοήσουν τη διαδικασία της λεξικοποίησης. Τέλος, να είναι σε θέση να διακρίνουν τη βασική δομή ενός λεξικού καθώς και τις έννοιες "ενεργό" - "παθητικό" λεξιλόγιο σε μια γλώσσα.
Στόχος της ενότητας είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές τη δομή και το περιεχόμενο ενός λεξικού. Να μπορούν, επίσης, να εντοπίζουν τις κατηγορίες των λέξεων της Νέας Ελληνικής με βάση σημασιομορφολογικά κριτήρια. Τέλος, να διακρίνουν τις λέξεις σε λόγιες και σε λαϊκές ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους καθώς και τα στοιχεία που τις διαφοροποιούν.
Στόχος της ενότητας είναι οι φοιτητές να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο οι λέξεις σχετίζονται ή διαφοροποιούνται μεταξύ τους ως προς τη σημασία τους. Να διακρίνουν εκείνες τις σχέσεις που σχετίζουν ή διαφοροποιούν σημασιολογικά τις λέξεις είτε στον παραδειγματικό είτε στον συνταγματικό άξονα. Τέλος, να είναι σε θέση να εντοπίζουν και να ερμηνεύουν ζεύγη: υπώνυμων, μερώνυμων και συνώνυμων όρων.
Στόχος της ενότητας είναι οι φοιτητές να είναι σε θέση να εντοπίζουν και να επεξεργάζονται τις εννοιακές σχέσεις της αντίθεσης και της πολυσημίας. Να διακρίνουν τις τρεις κατηγορίες αντιθέτων (συμπληρωματικά αντίθετα, αντώνυμα και κατευθυντικά αντίθετα). Τέλος, να διακρίνουν τα είδη της πολυσημίας (γραμμική και μη γραμμική πολυσημία).
Στόχος της ενότητας είναι οι φοιτητές να κατανοήσουν τις εννοιακές σχέσεις της ομωνυμίας και της παρωνυμίας. Να διακρίνουν τις διαφορές της εννοιακής σχέσης της πολυσημίας από την ομωνυμία. Τέλος, να είναι σε θέση να εντοπίζουν ζεύγη παρωνύμων.
Στόχος της ενότητας είναι οι φοιτητές να κατανοήσουν τις εννοιακές σχέσεις της μεταφοράς, της μετωνυμίας και της παλαιωνυμίας. Να διακρίνουν τους μηχανισμούς της μεταφοράς και της μετωνυμίας καθώς και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Να είναι σε θέση να εντοπίζουν περιπτώσεις μετωνυμίας καθώς και το διαφορετικό είδος στο οποίο ανήκει ένα μετωνυμικό ζεύγος. Τέλος, να κατανοήσουν την σχέση της παλαιωνυμίας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
Στόχος της ενότητας είναι οι φοιτητές να γνωρίσουν τις ιδιαιτερότητες της μορφολογικής δομής των λέξεων και να εξετάσουν την τυπολογική κατηγοριοποίηση των γλωσσών. Να κατανοήσουν τις διεργασίες σχηματισμού νέων λέξεων μέσω των τριών τομέων της μοροφολογίας (κλίση, παραγωγή, σύνθεση).
Στόχος της ενότητας είναι οι φοιτητές να είναι σε θέση να διακρίνουν τις διαφορετικές ειδικές διεργασίες με τις οποίες σχηματίζονται νέες λέξεις.
Στόχος της ενότητας είναι οι φοιτητές να είναι σε θέση να διακρίνουν τα περιθωριακά λεξιλόγια της Νέας Ελληνικής και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Να εντοπίζουν τις λεγόμενες "λεξιπλασίες" και να αναγνωρίζουν τους λόγους επινόησής τους.
Στόχος της ενότητας είναι οι φοίτητες να είναι σε θέση να διακρίνουν τα ειδικά λεξιλόγια της Νέας Ελληνικής και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Να μπορούν να ερμηνεύσουν το μηχανισμό δημιουργίας λεξικών στοιχείων "διπλής" γλώσσας.
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 26777
Αρ. Προβολών : 166781
