Διδακτική της Γλώσσας Ι

Εισαγωγικά

Η κατανόηση των βασικών αρχών της διδασκαλίας της γλώσσας ? αλλά και της διδασκαλίας γενικότερα, όπως θα δούμε στην επόμενη ενότητα- συνεπάγεται πρώτα απ? όλα μια ενήμερη αντίληψη για τη γλώσσα. Όχι μόνο γιατί η γλώσσα διατρέχει όλα τα αντικείμενα, αλλά και επειδή η αντίληψη για τη γλώσσα διατρέχεται από πάμπολλους και, δυστυχώς, πανίσχυρους μύθους (μύθοι για πλούσια/-ες και φτωχή/-ές, ανώτερη/-ες και κατώτερη/-ες γλώσσα/-ες, για τη φθορά της γλώσσας από τις ξένες λέξεις, για την ανωτερότητα της αρχαίας ελληνικής, για την ορθότητα της επίσημης έναντι των διαλέκτων, για τη λεξιπενία των νέων κ.ο.κ.) (βλ. Χάρης 2001).

      Η ηγεμονία αυτής της μυθολογίας, που βασίζεται σε προεπιστημονικές θεωρήσεις της γλώσσας, εξαπλώνεται και στο σχολείο, με συνέπεια τη διαιώνισή τους, την εσφαλμένη αντίληψη για τη γλώσσα, τη συρρίκνωση της διδασκαλίας στη διδασκαλία των πρωτοτυποποιημένων χρήσεών της και, εντέλει, στα αμφίβολα αποτελέσματά της ως προς το τελικό ζητούμενο, δηλαδή την γλωσσική (προφορική και γραπτή) επικοινωνία ως στοχοθετημένη κοινωνικοπολιτισμική πρακτική. Συχνά αυτές οι προεπιστημονικές αντιλήψεις παραγνωρίζουν τόσο το τι είναι γλώσσα και τι ρόλο διαδραματίζει στην κοινωνική επικοινωνία όσο και τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις για τη γλώσσα και τον κόσμο και τις ουσιαστικές ανάγκες των μαθητών/-τριών.

      Γι' αυτούς τους λόγους, θα σταθούμε στη συνέχεια σε βασικές γλωσσολογικές έννοιες, στις θεωρήσεις για τη γλώσσα και τα διαφορετικά είδη διδασκαλίας που υπαγορεύουν (γλωσσική γνώση, χρήση, επικοινωνιακή ικανότητα κτλ.), στις κατακτήσεις των παιδιών κατά την πρώτη σχολική ηλικία, στις σύγχρονες μορφές της διδασκαλίας της γλώσσας και του γραμματισμού.