Πρωτοπορίες στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία και στην τέχνη του 20ού αιώνα

Σύντομη παρουσίαση του  Φουτουρισμού και του Ντανταϊσμού. Εξέταση των θεωρητικών θέσεων του γαλλικού υπερρεαλισμού με έμφαση στα μανιφέστα του Andr? Breton. Οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι του γαλλικού υπερρεαλισμού και προσέγγιση βασικών έργων τους. Ελληνικός υπερρεαλισμός: ανάλυση των συνθηκών γένεσης του ελληνικού υπερρεαλισμού, σύγκριση με τον γαλλικό υπερρεαλισμό, εγγενή και επίκτητα χαρακτηριστικά, γραμματολογική επισκόπηση της ανάπτυξης και της πορείας του. Εξέταση της πρώτης εμφάνισης, της υποδοχής και της εξέλιξης του έργου του Ανδρέα Εμπειρίκου, του Νίκου Εγγονόπουλου και του Νικόλα Κάλας. Προσέγγιση αντιπροσωπευτικών κειμένων από κάθε ποιητική τους περίοδο.

Βασικοί στόχοι του μαθήματος είναι να:

α) εξοικειωθούν οι φοιτητές με τον Φουτουρισμό και τον Ντανταϊσμό, 

β) εξετάσουν τις θεωρητικές θέσεις του γαλλικού υπερρεαλισμού με έμφαση στα μανιφέστα του Andr? Breton,

γ) γνωρίσουν τους αντιπροσωπευτικότερους εκπροσώπους του γαλλικού υπερρεαλισμού,

δ) γνωρίσουν τους βασικούς εκπροσώπους και τα χαρακτηριστικά του ελληνικού υπερρεαλισμού,

ε) συγκρίνουν τον ελληνικό με τον γαλλικό υπερρεαλισμό,

στ) προσεγγίσουν κείμενα βασικών εκπροσώπων του ελληνικού υπερρεαλισμού, όπως του Ανδρέα Εμπειρίκου, του Νίκου Εγγονόπουλου και του Νικόλα Κάλας. 

Γενική Βιβλιογραφία (επιλογή)

ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ

1. Ιωάννα Ναούμ, "Ελληνικός Υπερρεαλισμός. Μια θεώρηση εκ των υστέρων", The Athens Review of Books (Ιούλιος-Αύγουστος 2013) 28-30.
2. Μιχάλης Χρυσανθόπουλος, «Εκατό χρόνια πέρασαν και ένα καράβι». Ο Ελληνικός Υπερρεαλισμός και η κατασκευή της παράδοσης, Αθήνα, Άγρα, 2012.
3. Η νεοτερικότητα στη νεοελληνική λογοτεχνία και κριτική του 19^ου και του 20^ού αιώνα, Πρακτικά της ΙΒ΄ επιστημονικής συνάντησης του Τομέα Μεσαιωνικών και Νέων Ελληνικών Σπουδών αφιερωμένης στη μνήμη της Σοφίας Σκοπετέα, Θεσσαλονίκη, Α.Π.Θ., τ. 12, 2010.
4. Τάκης Καγιαλής, Η επιθυμία για το μοντέρνο· δεσμεύσεις και αξιώσεις της λογοτεχνικής διανόησης στην Ελλάδα του 1930, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 2007.
5. Γ.Δ. Παγανός, Μοντερνισμός και πρωτοπορίες, Αθήνα, Σαββάλας, 2003.
6. Σωτήρης Τριβιζάς, Το σουρρεαλιστικό σκάνδαλο· Χρονικό της  υποδοχής του υπερρεαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα, Αθήνα, Καστανιώτης, 1996.  
7. Δ. Ν. Μαρωνίτης, «Και λίγος ρεαλισμός», Πίσω Μπρος. Προτάσεις και υποθέσεις για τη νεοελληνική ποίηση και πεζογραφία, Αθήνα, Στιγμή, 1986, σ. 133-137.
8. Οδυσσέας  Ελύτης, Ανοιχτά χαρτιά, Αθήνα, Ίκαρος, ²1982, σ. 235 - 314.
9. Τριστάν Τζαρά, Ο υπερρεαλισμός και ο μεταπόλεμος, μετάφρ. Στ. Ν. Κουμανούδη, Αθήνα, Ύψιλον, 1981.
10. Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, ? Δεν άνθησαν ματαίως : ανθολογία υπερρεαλισμού,  Αθήνα, εκδ. Νεφέλη, 1980.
11. Ανδρέας  Καραντώνης, Εισαγωγή στη Νεώτερη Ποίηση, Αθήνα, Παπαδήμας, 1958, σ. 188-190.
12. Μάριο ντε Μικέλι, Οι πρωτοπορίες της τέχνης του εικοστού αιώνα, μετάφρ. Λένα Παπαματθεάκη, Αθήνα, Οδυσσέας, [χ.χ.].

ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ

1. Maurice Nadeau, Η ιστορία του σουρρεαλισμού, μετάφρ. Αλεξάνδρα Παπαθανασοπούλου, Αθήνα, Πλέθρον, 1988.
2. Mario Vitti, Η γενιά του Τριάντα. Ιδεολογία και μορφή, Αθήνα, Ερμής, 1979, σ. 85 - 183.
3. C.W.E. Bigsby, Νταντά και σουρρεαλισμός· η γλώσσα της κριτικής, μετάφρ. Ελένη Μοσχονά, Αθήνα, Ερμής, 1972.

Άννα-Μαρίνα Κατσιγιάννη, Επίκουρη Καθηγήτρια Συγκριτικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών.

Η βασική μέθοδος διδασκαλίας είναι εισήγηση-διάλεξη. Επίσης, το μάθημα υποστηρίζεται από παρουσίαση και ανάλυση αντιπροσωπευτικών κειμένων και εικαστικού υλικού.

Οι φοιτητές εξετάζονται σε μια γραπτή τρίωρη εξέταση που περιλαμβάνει ερωτήσεις ανοιχτού τύπου και ανάλυση-σχολιασμό ενός υπερρεαλιστικού κειμένου.

1. Μιχάλης Χρυσανθόπουλος, «Εκατό χρόνια πέρασαν και ένα καράβι». Ο ελληνικός υπερρεαλισμός και η κατασκευή της παράδοσης, Αθήνα, Άγρα, 2012.

Το μάθημα απευθύνεται σε προπτυχιακούς φοιτητές Φιλολογίας.

Δεν προβλέπεται προαπαιτούμενη γνώση.