Vista previa

(THE760) -  Βίκυ Μαντέλη

Descripción del Curso

Βασικός στόχος του ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗς είναι να εξοικειώσει τους συμμετέχοντες με τη θεατρική μετάφραση σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Οι συμμετέχοντες θα έρθουν σε επαφή με μια κατεξοχήν επικοινωνιακή και ανα-δημιουργική όψη του θεατρικού φαινομένου και θα αναγνωρίσουν τον διεπιστημονικό χαρακτήρα της μετάφρασης. Με δημιουργικό τρόπο και ενεργή συμμετοχή στις παραδόσεις οι συμμετέχοντες θα εμπλουτίσουν τις γνώσεις και την εμπειρία τους ως κριτικοί αναγνώστες πρωτότυπων και μεταφρασμένων θεατρικών κειμένων και θα πειραματιστούν με τη μετάφραση κειμένων από την αγγλική στην ελληνική γλώσσα (και αντίστροφα), ώστε να είναι σε θέση να λειτουργήσουν πιο ολοκληρωμένα ως δραματουργοί και επιστήμονες. Κύριες γλώσσες εργασίας, η ελληνική και η αγγλική. Στο εργαστήριο κοιτάζουμε επίσης μεταφράσεις αρχαίου ελληνικού δράματος στα νέα ελληνικά σε μια προσπάθεια να καταλάβουμε πώς και γιατί προκύπτουν διαφορετικές σύγχρονες μεταφράσεις στις παραστάσεις αρχαίου δράματος.

               Με διαλογική συζήτηση, ομαδική εργασία, πρακτικές και θεωρητικές  ασκήσεις στο μάθημα, καθώς και εισαγωγικές διαλέξεις της διδάσκουσας αναφορικά με τις σύγχρονες μεταφραστικές θεωρίες και τα μεταφραστικά προβλήματα, οι συμμετέχοντες θα αντιληφθούν τα διλήμματα του μεταφραστή θεατρικών έργων και θα εξοικειωθούν με τις στρατηγικές της μετάφρασης. Ενδεικτικά θα μας απασχολήσουν οι εξής έννοιες: ισοδυναμία και πιστότητας στο πρωτότυπο, στρατηγικές οικειοποίησης και αντιστάθμισης, απόδοση γλωσσικού χιούμορ, πολιτισμικής εξημέρωσης των έργων του παγκόσμιου λογοτεχνικού κανόνα, διεθνοποιημένη μαζική θεατρική κουλτούρα, τα ηθικά διλήμματα του μεταφραστή.

Με πρακτική άσκηση, στις εβδομαδιαίες συναντήσεις μας θα προσεγγίζουμε τα γλωσσικά, δραματουργικά και θεατρικά σημεία επιλεγμένων  κειμένων προκειμένου να κατανοήσουμε τα διλήμματα του μεταφραστή και τις επιλογές του. Στόχος είναι οι συμμετέχοντες να αντιληφθούν τη διαφορά ανάμεσα σε μια μετάφραση και σε μια απόδοση ή διασκευή δραματικού κειμένου και να κατανοήσουν τις θεατρολογικές παραμέτρους που προκαλούν τέτοιες μετατοπίσεις νοήματος. Με ανάλογη μέθοδο θα αντιληφθούν τη διαφορά της θεατρικής μετάφρασης από τη λογοτεχνική (και την επιστημονική μετάφραση) και θα εκτιμήσουν κριτήρια όπως προφορικότητα, αληθοφάνεια, θεατρικότητα. Ζητούμενο να καταρτιστεί και να εμπλουτιστεί ένας κατάλογος φαινομένων και ιδιαιτεροτήτων της θεατρικής μετάφρασης και των διλημμάτων του μεταφραστή.

Ως προς τη δομή και την οργάνωση των εβδομαδιαίων συναντήσεων: Ένας κύκλος συναντήσεων αφορά στη μετάφραση κλασικών δραματουργίας (κείμενα του παγκόσμιου λογοτεχνικού κανόνα). Θα εστιάσουμε σε κωμωδίες του Σαίξπηρ και θα μελετήσουμε αντιπαραβολικά μεταφρασμένα αποσπάσματα προκειμένου να συζητήσουμε το θέμα της θεατρικής διασκευής και της μετάφρασης του χιούμορ. Μέσα από τη μελέτη πρότυπων μεταφράσεων, στις οποίες οι  μεταφραστές απέδωσαν ιδιαίτερα πετυχημένα στην ελληνική γλώσσα την ποιητικότητα του αρχικού κειμένου, οι συμμετέχοντες θα κατανοήσουν την ιδιαιτερότητα και τη δυσκολία της σαιξπηρικής δραματουργίας (έμμετρος θεατρικός λόγος, ρίμα, γλωσσικά ιδιώματα). Με στοχευμένες μεταφραστικές ασκήσεις θα συγκρίνουμε μεταφράσεις και διασκευές της ίδιας κωμωδίας και θα αξιολογήσουμε τις μεταφραστικές στρατηγικές και το μεταφραστικό αποτέλεσμα. Με δημιουργικό τρόπο και θεατρολογικά κριτήρια θα εκτιμήσουμε τις επιλογές των μεταφραστών. Στον ίδιο κύκλο του εργαστηρίου θα εστιάσουμε στη  μετάφραση του αρχαίου δράματος. Θα συζητήσουμε επιλεγμένες μεταφράσεις τραγωδίας και κωμωδίας εφαρμόζοντας αντιπαραβολικά εργαλεία και μελετώντας θεωρητικά κείμενα.

Στον δεύτερο κύκλο του Εργαστηρίου Θεατρικής Μετάφρασης θα πειραματιστούμε στη μετάφραση αποσπασμάτων ή-και ολόκληρων έργων της (σύγχρονης) αγγλικής και αμερικανικής δραματουργίας (Royall Tyler, Oscar Wilde, Harold Pinter, Samuel Beckett, David Mamet, Sam Shepard, Edward Albee, Tennessee Williams κ.ά.. Οι συμμετέχοντες θα εμβαθύνουν στη διαδικασία της μετάφρασης μεταφράζοντας ατομικά, ομαδικά, εντός και εκτός τάξης, αποσπάσματα δραματικών κειμένων και μονολόγων που θα επιλέξουν ή θα τους δοθούν. Κατά τη μεταφραστική διαδικασία οι συμμετέχοντες θα μπορέσουν να κατανοήσουν καλύτερα θεωρητικά ζητήματα όπως η μετάφραση της γλωσσικής ευγένειας,  την κατασκευή ταυτοτήτων και έμφυλων ρόλων στο μεταφρασμένο θεατρικό κείμενο, την απόδοση των ιδιωμάτων και του χιούμορ στη στη θεατρική μετάφραση. Μέσα από δημιουργική ανάγνωση και στοχασμό για την επαν-ερμηνεία των θεατρικών κειμένων οι συμμετέχοντες του Εργαστηρίου Θεατρικής Μετάφρασης αναμένεται να αναπτύξουν τα κριτήρια τους και να ευαισθητοποιηθούν ως αναγνώστες και επιστήμονες, δημιουργοί και καλλιτέχνες.

 

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Antonopoulou, E. (2004) Humour in Interlingual Transference, University of Athens: Parousia [Monograph Series no 57].

Bassnett, S., Lefevere A.  (1998) Constructing Cultures: Essays on Literary Translation, Clevedon: Multilingual Matters.

Βirch, D. (1991) The Language of Drama, London: MacMillan.

Γουίλιαμς, Τζ. & Τσέστερμαν Α.  (2010) Ο χάρτης. Η έρευνα στις Μεταφραστικές Σπουδές. Οδηγός για νέους ερευνητές, επιστημ. επιμ. Μ. Σιδηροπούλου, μτφ. Α. Βασαλάκη, κ.α., Αθήνα: ύψιλον.

Γούτσος, Δ. (επιμ. – μετ.) (2001), Ο Λόγος της Μετάφρασης. Ανθολόγιο Σύγχρονων Μεταφραστικών Θεωριών, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. 

‘Drama Translation’, στο Baker, M. (επιμ.) Routledge Encyclopedia of Translation Studies, London & New York: Routledge, 71-74.

Edney, D. (1998) ‘Molière in North America: Problems of Translation and Adaptation’, Modern Drama 41(1): 60-76.

Farrell, J. (1998) ‘Variations on a Theme: Respecting Dario Fo’, Modern Drama 41(1): 19-29.

Graham-Jones, J. (2007) ‘What’s at Stake in Theatrical Translation?’, Theatre Journal 59 (3): 347-351.

Κολλέτ, Κ. και Τσελέντη Ε. (επιμ.) (1996) ‘Μετάφραση θεάτρου. Μια συζήτηση γύρω από τη μετάφραση θεάτρου’, Μετάφραση 2, 57-76.

Maglavera, T. (2013), English for Fine Arts Studies, University Studio Press.

Munday, J. (2002) Μεταφραστικές σπουδές - θεωρίες και εφαρμογές, μτφ. Α. Φιλιππάτος, Αθήνα: Μεταίχμιο – επιστήμες.

Sidiropoulou, M. (2002) Contrastive Linguistic Issues in Theatre and Film Translation, Athens: Typothito George Dardanos.

Sidiropoulou, M. (2004) Linguistic Identities through Translation, Amsterdam/New York: Rodopi.

Sidiropoulou, M. (2013) Translating Identities on Stage and Screen: Pragmatic Perspectives and Discoursal Tendencies, Cambridge: Cambridge Scholars.

Steiner, G. (2004) Μετά τη Βαβέλ. Όψεις της γλώσσας και της μετάφρασης, μτφ. Γ. Ν. Κονδύλη, επιμ. Α. Μπερλής, Αθήνα: Scripta.

Upton, C.-A. (επιμ.) (2000) Moving Target. Theatre Translation and Cultural Relocation, Manchester UK & Northampton MA: St Jerome Publishing.

Venuti, L. (2002) ‘Translating Humour. Equivalence, Compensation, Discourse’, Performance Research 7 (2), 6-16.

 

Ηλεκτρονικά λεξικά (αγγλικής και ελληνικής γλώσσας, δίγλωσσα ή μονόγλωσσα)

Collins Cobuild, freedictionary, Magenta, Polylex

https://el.glosbe.com/

http://www.wordreference.com/engr/

Λεξικά σε έντυπη μορφή: των εκδόσεων Collins Cobuild, Oxford (D. N. Stavropoulos), και το λεξικό του Γ. Ρίζου.

 

Περισσότερα κείμενα, άρθρα και βιβλιογραφία θα συζητηθούν στο πλαίσιο των εβδομαδιαίων συναντήσεων και θα αναρτηθούν στην η-τάξη (e-class).

 

Ώρες συνεργασίας:

• Στο γραφείο της διδάσκουσας στις εγκαταστάσεις του Τμήματος κατόπιν συνεννόησης

– μέσω e-class https://eclass.upatras.gr/courses/THE760/ (κωδικός vi_theatre_translab_2017) &  ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (email) manteliv@upatras.gr

 

Καλή αρχή! Καλό ακαδημαϊκό εξάμηνο!

 

Η διδάσκουσα

Δρ Β. Μαντέλη

 

Creation Date

domingo, 15 de octubre de 2017