Please ensure Javascript is enabled for purposes of website accessibility

Anteprima

Selected image

Αρχαία φιλοσοφία: εργαστήριο ανάγνωσης φιλοσοφικών κειμένων. Πρώιμη ελληνική φιλοσοφία.

(PHIL2211) -  Σταύρος Κουλουμέντας

Descrizione del Corso

Το μάθημα εστιάζει στην πρώιμη ελληνική φιλοσοφία και, πιο συγκεκριμένα, στα κύρια προβλήματα («πρώτες αρχές», θεός και κόσμος, μεταβολή και σταθερότητα, τα όρια της ανθρώπινης γνώσης, η εμφάνιση της ζωής) που απασχόλησαν τους πρώτους στοχαστές που αποπειράθηκαν να δώσουν λογικές εξηγήσεις στα πολύπλοκα φυσικά φαινόμενα, αλλά και να προσδιορίσουν τη θέση του ανθρώπου μέσα στο οργανωμένο σύνολο που τον περιβάλλει. Κάθε διάλεξη επιχειρεί αφενός να προσφέρει μια συνοπτική επισκόπηση των θεωριών ενός σημαντικού φιλοσόφου ή φιλοσοφικού ρεύματος και αφετέρου να εστιάσει σε κάποιο ζήτημα στο οποίο είχε ιδιαίτερη συμβολή, διερευνώντας τα σχετικά κείμενα. Για παράδειγμα, το άπειρον του Αναξιμάνδρου θα συγκριθεί με το Χάος του Ησιόδου ώστε να αναδειχθούν οι κύριες διαφορές ανάμεσα στον μύθο και τον λόγο, ο ορισμός της υγείας και της ασθένειας που έδωσε ο Αλκμαίων θα αποτελέσει το έναυσμα για να αναλυθεί η στενή σχέση ανάμεσα στην πρώιμη ελληνική φιλοσοφία και την ιπποκρατική ιατρική, και η μηχανιστική εξήγηση του Αναξαγόρα για τη δημιουργία του κόσμου θα αντιπαρατεθεί με την πλατωνική κοσμολογία στον Τίμαιο.

Creation Date

venerdì 9 agosto 2024

  • Syllabus

    Βιβλιογραφία

    Diels, H. και W. Kranz, 1951-1952. Die Fragmente der Vorsokratiker. Griechisch und deutsch, τόμ. I-III, έκτη έκδοση. Βerlin: Weidmann.

    Enriques, F. και Μ. Μazziotti 1982. Oι θεωρίες του Δημόκριτου του Αβδηρίτη (μτφ. Α. Α. Παπαϊωάννου). Ξάνθη: Διεθνές Δημοκρίτειο Ίδρυμα.

    Frede, M. 2004. «Aristotle’s Account of the Origins of Philosophy», Rhizai 1: 9-44.

    Θανασάς, Π. 1998. Ο πρώτος «δεύτερος πλους»: είναι και κόσμος στο ποίημα του Παρμενίδη. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

    Guthrie, W. K. C. 1962-1965. A History of Greek Philosophy, τόμ. I: The Earlier Presocratics and the Pythagoreans, τόμ. II: The Presocratic Tradition from Parmenides to Democritus. Cambridge: Cambridge University Press.

    Kahn, C. 1982. O Aναξίμανδρος και οι απαρχές της ελληνικής κοσμολογίας (μτφ. Ν. Γιανναδάκης). Αθήνα: Πολύτυπο.

    Κάλφας, Β. 2009. Αριστοτέλης, Μετά τα Φυσικά Βιβλίο Α: εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Πόλις.

    Kirk, G. S. 1985. Ηράκλειτος: τα κοσμολογικά αποσπάσματα (μτφ. Ν. Γιανναδάκης). Αθήνα: Πολύτυπο.

    Kirk, G. S., Raven, J. E. και Μ. Schofield 2006. Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, δεύτερη έκδοση (μτφ. Δ. Κούρτοβικ). Αθήνα: MIET.

    Kouloumentas, S. 2014. «The Body and the Polis: Alcmaeon on Health and Disease», British Journal for the History of Philosophy 22: 867-887.

    Laks, A. 2018. The Concept of Presocratic Philosophy: Its Origin, Development, and Significance. Princeton: Princeton University Press.

    Laks, A. και G. W. Most (επιμ.) 2016. Early Greek Philosophy, τόμ. I-IX: Cambridge MA: Harvard University Press.

    Lloyd, G. E. R. 2014. Αρχαία ελληνική επιστήμη (μτφ. Π. Καρλέτσα). Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

    Long, A. A. (επιμ.) 2007. Οι Προσωκρατικοί: συναγωγή συστατικών μελετημάτων (μτφ. Θ. Νικολαΐδης και Τ. Τυφλόπουλος). Αθήνα: Παπαδήμας.

    Mansfeld. J. 1985. «Myth, Science, Philosophy: A Question of Origins», στο W. M. Calder III, U. K. Goldsmith και P. B. Kenevan (επιμ.), Hypatia: Festschrift Hazel E. Barnes: 45-65. Boulder: Colorado Association University Press.

    Mourelatos, Α. P. D. (επιμ.) 1990. Οι Προσωκρατικοί: συλλογή κριτικών δοκιμίων (μτφ. Ν. Γιανναδάκης, Φ. Τσιγκάνου, Σ. Μοσχονάς και Γ. Τζαβάρας), τόμ. I-II. Αθήνα: Ευρωσπουδή.

    Ρούσσος, Ε. Ν. 1999-2007. Οι Προσωκρατικοί, τόμ. Α: ιστορική εισαγωγή, τόμ. Β: Ηράκλειτος, τόμ. Γ: Παρμενίδης, τόμ. Δ: Eμπεδοκλής. Aθήνα: Στιγμή.

    Sassi, M. M. 2018. The Beginnings of Philosophy in Greece. Princeton: Princeton University Press.

    Σκαρσουλή, Π. και Α. Λάλου. 1999. Εμπεδοκλής: Περί φύσεως. Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου.

    Vernant, J.-P. 2024. Οι απαρχές της ελληνικής σκέψης, δεύτερη έκδοση (μτφ. Ε. Κακοσαίου). Αθήνα: Kαρδαμίτσα.

    Μαθησιακοί στόχοι

    Σκοπός του μαθήματος είναι οι φοιτητές/φοιτήτριες:

    1. να αποκτήσουν δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την κατανόηση των κειμένων που σχετίζονται με την πρώιμη ελληνική φιλοσοφία (διάκριση αποσπασμάτων και μαρτυριών, σύνθεση ετερογενών πηγών, αξιολόγηση της αριστοτελικής ερμηνείας).
    2. να συλλάβουν τα ιδιαίτερα γνωρίσματα της πρώιμης ελληνικής φιλοσοφίας (αυτονομία, γόνιμη αντιπαράθεση απόψεων, πολυμορφία) που προετοιμάζει το έδαφος για τα φιλοσοφικά συστήματα της κλασικής εποχής.
    3. να κατανοήσουν την καθοριστική συμβολή των Προσωκρατικών στη διαμόρφωση της σύγχρονης φιλοσοφικής και επιστημονικής σκέψης.
    4. να εξοικειωθούν με το σύνθετο πολιτιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναδύθηκε και εξελίχθηκε ο φιλοσοφικός στοχασμός από τον Θαλή ως τον Δημόκριτο και συνδέθηκε με τις επιστημονικές εξελίξεις και τα θρησκευτικά ρεύματα της προκλασικής Ελλάδας.
    5. να διακρίνουν τις απαρχές κομβικών φιλοσοφικών ερωτημάτων που αφορούν τον κόσμο, τον θεό, τη γνώση, τη σχέση σώματος και ψυχής, καθώς και τις διαφορετικές απαντήσεις που δόθηκαν κατά τον έκτο και πέμπτο αιώνα π.Χ.

    Προτεινόμενα συγγράμματα

    1. Kirk, G. S., Raven, J. E. και Schofield, Μ. 2006. Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, δεύτερη έκδοση (μτφ. Δ. Κούρτοβικ). Αθήνα: MIET. [ΒΑΣΙΚΟ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑ]

    Κωδικός βιβλίου:   59369893                               ISBN: 978-960-250-005-7

    2. Long, A. A. (επιμ. ) 2007. Οι Προσωκρατικοί: συναγωγή συστατικών μελετημάτων (μτφ. Θ. Νικολαΐδης και Τ. Τυφλόπουλος). Αθήνα: Παπαδήμας.

    Κωδικός βιβλίου:  86053746                                 ISBN:  978-960-206-507-5