Preview

(PHIL2119) -  Κυριακή Γουδέλη

Description du cours

Το μάθημα θα αναζητήσει τις φιλοσοφικές προσεγγίσεις στο θέμα της σχέσης φύσης και τέχνης, με βασικό άξονα τη σύγκριση της αρχαίας ελληνικής με τη νεωτερική παράδοση. Θα εξετάσουμε τις έννοιες του κάλλους, της υφής της καλλιτεχνικής δημιουργίας, τα χαρακτηριστικά του έργου τέχνης και του δημιουργού του.

Το κάλλος αποτέλεσε κεντρικό άξονα της πλατωνικής φιλοσοφίας, όχι όμως και η καλλιτεχνική δημιουργία. Πώς συνδέονται αυτές οι εμφανώς αντιθετικές θέσεις; Μήπως ο Πλάτων αποσυνδέει την τέχνη από το ωραίο;

Η μίμησις, που κατεξοχήν εισήχθη από τον Πλάτωνα, αποτέλεσε κεντρική θέση για την υφή της καλλιτεχνικής δημιουργίας, μέχρι την νεώτερη εποχή, στην οποία η πρωτοτυπία και η ιδιοφυία εισάγονται δυναμικά στο αισθητικό προσκήνιο. Ωστόσο, εντός της νεωτερικής εποχής, ο Σίλλερ αναπτύσσει μια άκρως ενδιαφέρουσα προσέγγιση που εξηγεί ιστορικά και κυρίως με βάση τη σχέση του δημιουργού με τη φύση και τον διαφορετικό χαρακτήρα της φύσης στην αρχαία και τη νεώτερη εποχή, την μετάβαση από το μοντέλο της μίμησης στο μοντέλο της ιδιοφυίας. Σε ένα τέτοιο ιστορικοφιλοσοφικό πλαίσιο γίνεται περισσότερο κατανοητή η ειρωνική διαπίστωση ότι δημιουργοί του βεληνεκούς του Ομήρου, του Φειδία, του Πραξιτέλη ή του Αρχίλοχου θεωρούνται απλώς οδηγούμενοι από τις Μούσες, μιμητές δηλαδή των θεοτήτων, ενώ νεωτερικές μετριότητες αμφιβόλου έμνευσης αποκαλούνται ανεξαιρέτως ιδιοφυίες. Στην φιλοσοφική προσέγγιση του Σέλλινγκ βρίσκουμε μια σύνθεση μίμησης και πρωτοτυπίας μέσω της σύλληψης της έκφρασης (Ausdruck) και της αισθητικής εποπτείας, που εκδηλώνονται στα βασικά καλλιτεχνικά ρεύματα του μοντερνισμού (εξπρεσιονισμός, κυβισμός κλπ.). Στην φιλοσοφία του Νίτσε συναντάμε την εξέλιξη βασικών ιδεών του Σέλλινγκ και του Σίλλερ, εμπλουτισμένες από τις σημαντικές θέσεις του περί του ιδιαίτερου ρόλου της μουσικής, της δράσης του απολλώνιου και του διονυσιακού στοιχείου στη φύση, στον άνθρωπο και κατεξοχήν στον καλλιτέχνη που γίνεται ο ίδιος ένα έργο τέχνης.

Creation Date

mardi 1 mars 2022