Anteprima

Περιεχόμενο μαθήματος

PHS 005.4: Αρχαία ελληνική γραμματεία και γλώσσα, Ι
Θέματα πλατωνικής φιλοσοφίας: Επιλεγμένα αποσπάσματα από τους διαλόγους του Πλάτωνα

▪︎ Γενική εισήγηση
▪︎ Βιβλιογραφικός κατάλογος έργων που χρησιμοποιούνται στο μάθημα.
▪︎ Διδακτικές ενότητες:

1. Άσκηση εριστικής διαλεκτικής (Εὐθύδημος, 275d – 276d). Εισαγωγή στις β΄ουσες προτάσεις.

2. Η σωκρατική μαιευτική (Θεαίτητος, 150b – 151d).
 Ειδικές προτάσεις.

3. Οι τελευταίες ώρες του Σωκράτη (Φαίδων, 59c – 60c). 
Ερωτηματικές προτάσεις.

4. Ο φιλόσοφος και ο ρήτορας (Θεαίτητος, 172c – 174b). 
Ενδοιαστικές προτάσεις.

5. Τα τζιτζίκια και ο λόγος (Φαῖδρος, 258d – 259d).
 Αιτιολογικές προτάσεις.

6. Η επινόηση της γραφής (Φαῖδρος, 274b – 275e).
 Τελικές προτάσεις.

7. Η διδασκαλία της ανάμνησης (Μένων, 80d – 81e). 
Χρονικές προτάσεις.

8. Η αλληγορία του σπηλαίου (Πολιτεία, Ζ΄ 514a – 517c). 
Συμπερασματικές προτάσεις.

9. Οι συνθήκες του ανθρώπινου βίου (Πρωταγόρας, 320d – 323a).
 Υποθετικοί λόγοι, α΄.

10. Το γιατρικό για το κεφάλι (Χαρμίδης, 155e – 157c).
 Υποθετικοί λόγοι, β΄.

11. Η δημιουργία του κόσμου (Τίμαιος, 27d – 30c).
 Σύνταξη μετοχών.

12. Το εγκώμιο του Έρωτα (Συμπόσιον, 209e – 212c). 
Αναφορικές προτάσεις.

13. Οι αντεστραμμένοι κύκλοι του κόσμου (Πολιτικός, 268d – 273c).
 Παραβολικές προτάσεις.

14. Το ταξίδι του Ηρός στον άλλο κόσμο (Πολιτεία, Ι΄ 614b – 621d).
 Πλάγιος λόγος.

Μέθοδοι αξιολόγησης

1. Ασκήσεις.

Κατά τη διάρκεια του μαθήματος θα ζητηθούν τέσσερις ασκήσεις πάνω σε ενότητες της γραμματικής ή του συντακτικού που έχουν διδαχθεί. Συνολικά οι ασκήσεις θα αποδώσουν το 20% της τελικής βαθμολογίας (ήτοι δύο στις 10 μονάδες).

2. Τελική εξέταση.

Στην τελική γραπτή εξέταση θα δοθεί στους φοιτητές πρωτότυπο κείμενο και θα ζητηθούν τέσσερις εργασίες:

α) η μετάφραση μίας ενότητας στη νέα ελληνική (2 μονάδες),

β) ερμηνεία κάποιου χωρίου με βάση και τα σχόλια που έχουν δοθεί (2 μονάδες),

γ) συνδυαστική ερώτηση με συσχετισμό χωρίων (2 μονάδες) και

δ) δύο ερωτήσεις πάνω στη γραμματική και τη σύνταξη προτάσεων του δοσμένου κειμένου (1+1 μονάδες).

Η τελική γραπτή εξέταση αποδίδει το 80% της τελικής βαθμολογίας, στο οποίο θα προστεθεί η βαθμολογία των ασκήσεων.

3. Συνθετικές εργασίες.

Κατά τη διάρκεια του μαθήματος δίνεται η δυνατότητα στις φοιτήτριες και στους φοιτητές να αναλάβουν προαιρετικά εργασία δοκιμιακού ύφους με βάση κάποιο από τα θέματα που παρουσιάσθηκαν στην πορεία του μαθήματος. Οι ενδιαφερόμενοι/-ες θα πρέπει να προσδιορίσουν το θέμα της εργασίας σε συνεργασία με τον διδάσκοντα και να επεξεργαστούν προηγουμένως μία στοιχειώδη δομή του τελικού κειμένου, η οποία θα πρέπει πρώτα να εγκριθεί. Επισημαίνουμε τη σημασία του συστηματικού χειρισμού τεκμηρίων και τη χρήση εγκεκριμένης βιβλιογραφίας. Η επίδοση στη γραπτή εργασία συμμετέχει κατά 20% στην τελική συνολική βαθμολογία του μαθήματος, εις βάρος της γραπτής εξέτασης.

Βιβλιογραφία

α) Αρχαία κείμενα και μεταφράσεις

ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, Ιωάννης Ν.
[1980]* Πλάτωνος Θεαίτητος. Eισαγωγή, αρχαίο και νέο ελληνικό κείμενο Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλου. Aθήνα: Ακαδημία Αθηνών / Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Φιλοσοφίας / Σειρά Α΄: Κείμενα (2013³, σελίδες η΄ + 261· σε 21 εκ.).

ΚΑΛΦΑΣ, Βασίλειος
[1995]* Πλάτων, Τίμαιος. Εισαγωγή, μετάφραση στα νέα ελληνικά και σχόλια από τον Β. Κάλφα. Παρατίθεται και το αρχαίο κείμενο. Αθήνα: Εκδόσεις Πόλις / Αρχαίοι Φιλόσοφοι (557 σελίδες).
[2019]* Θεός ἀναίτιος. Περί του πλατωνικού μύθου του Ηρός. Επίμετρο: Πλάτων, Πολιτεία 613e – 621d. Νεοελληνική απόδοση Β. Κάλφας. Αθήνα: Εκδόσεις Άτων Ε.Ε. / Ανθρωπιστική βιβλιοθήκη (σελίδες 148 + 7 βιβλιογραφία, ευρετήριο· σε 20,5 εκ.).

ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΣ, Ευάγγελος
[χ.χρ.]* & ΤΑΤΑΚΗΣ, Βασίλειος
Πλάτων, Φαίδων. Επιμέλεια εκδόσεως Γ. Κορδάτος. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Ευ. Παπανούτσος. Αθήνα: Εκδόσεις Ι. Ζ. Ζαχαρόπουλος / Βιβλιοθήκη αρχαίων συγγραφέων, 13 (σελίδες 215· σε 17,5 εκ.).

ΠΕΤΡΑΚΗΣ, Ιωάννης
[2008]* Πλάτων, Μένων. Εισαγωγή, μετάφραση και ερμηνευτικά σχόλια του Ι. Πετράκη. Παρατίθεται και το αρχαίο κείμενο. Αθήνα: Εκδόσεις Πόλις / Αρχαίοι Φιλόσοφοι (σελίδες 372 + 20 βιβλιογραφία, ευρετήρια· σε 24 εκ.).

ΣΚΟΥΤΕΡΟΠΟΥΛΟΣ, Nίκος M.
[1987]* Πλάτωνος Εὐθύδημος. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις και επισημειώσεις του Ν. Μ. Σκουτερόπουλου. Αθήνα (ιδιωτική έκδοση, σελίδες 176 + 10 βιβλιογραφία, πίνακες· σε 20 εκ.).
[2002]* Πλάτων, Πολιτεία. Εισαγωγικό σημείωμα, μετάφραση και ερμηνευτικά σημειώματα από τον Ν. Μ. Σκουτερόπουλο. Παρατίθεται και το αρχαίο κείμενο. Αθήνα: Εκδόσεις Πόλις / Αρχαίοι φιλόσοφοι (σελίδες 933· σε 24 εκ.).
[2014]* Πλάτωνος Χαρμίδης. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις: Ν. Μ. Σκουτερόπουλος. Αθήνα: Εκδόσεις Εκκρεμές / Ευμενείς έλεγχοι, 23 (σελίδες 126· σε 20 εκ.).
[2015]* Πλάτων, Φαίδρος. Εισαγωγή, μετάφραση και σημειώσεις από τον Ν. Μ. Σκουτερόπουλο. Παρατίθεται και το αρχαίο κείμενο. Αθήνα: Εκδόσεις Πόλις / Αρχαίοι φιλόσοφοι (σελίδες 201 + 5 βιβλιογραφία· σε 24 εκ.).

ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, Ηλίας
[2005]* Πλάτωνος Μύθοι. Κείμενο, μετάφραση Ηλία Σπυρόπουλου. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζήτρος / Αρχαίοι συγγραφείς, 37 (σελίδες 474· σε 19 εκ.).

ΣΥΚΟΥΤΡΗΣ, Ιωάννης
[1934]* Πλάτωνος Συμπόσιον. Κείμενον, μετάφρασις και ερμηνεία υπό Ιωάννου Συκουτρή. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών / Ελληνική Βιβλιοθήκη, 1 // Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» Ι. Δ. Κολλάρου & Σία Α.Ε. (1988, σελίδες 255 + 247 + 5 ευρετήριο· σε 20,5 εκ.).

DENYER, Nicholas
[2008]* Plato “Protagoras” [= Πλάτωνος «Πρωταγόρας»]. Κριτική και ερμηνευτική έκδοση. Μετάφραση Φένια Αδαμίδη. Λονδίνο (London): Cambridge University Press. Αθήνα: Ινστιτούτο του Βιβλίου - Α. Καρδαμίτσα / Κλασική Βιβλιοθήκη (2010, σελίδες xvi + 321 + 6 πίνακες· σε 21 εκ.).

DOVER, Kenneth
[1980]* Plato, Symposium. Edited by Kenneth Dover. Κάμβριο (Cambridge)  : University Press / Cambridge Greek and Latin Classics (1982², σελίδες x + 185· σε 18,5 εκ.).

BURNET, John
――― Platonis Opera. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Ioannes Burnet. Οξφόρδη (Oxonii): Typographeo Clarendoniano / Scriptorum classicorum bibliotheca Oxoniensis.
[1900]* 1. Tetralogias I-II continens (1953). [  Euph-Apo-Crit-Phd, Crat-Tht-Soph-Pol  ]
[1901]* 2. Tetralogias III-IV continens (1953). [  Parm-Phil-Symp-Phdr, Alc I-II-Hipr-Am  ]
[1903]* 3. Tetralogias V-VII continens (1952). [  The-Char-Lach-Lys, Euth-Prot-Gor-Men, Hipp.mj-Hipp.min-Io-Menx  ]
[1902]* 4. Tetralogiam VIII continens (1954). [  Clit-Resp-Tim-Cris  ]
[1907]* 5. Tetralogiam IX, Definitiones et spuria continens (1952). [  Min-Leg-Epin-Epist, Def. etc.  ]