Παρουσίαση/Προβολή

Περιεχόμενο μαθήματος

Η ιδιότητα του εκπαιδευτικού, οι κοινωνικοί του ρόλοι και το περιεχόμενο του εκπαιδευτικού επαγγέλματος, αντανακλούν σε κάθε εποχή τα ιδιαίτερα πολιτισμικά και κοινωνικο-πολιτικά χαρακτηριστικά, καθώς και τις ιδιαίτερες ανάγκες και απαιτήσεις, των κοινωνικών σχηματισμών τις οποίες αφορούν. Όμως τις τελευταίες δεκαετίες προβάλλεται ιδιαίτερα και η διεθνής διάσταση του εκπαιδευτικού επαγγέλματος, τόσο μέσα από μελέτες όπως, ενδεικτικά, η Teaching and Learning International Survey (TALIS) όσο και μέσα από διεθνή fora όπως το International Summit on the 
Teaching Profession του ΟΟΣΑ και μέσα από πολιτικές πρωτοβουλίες όπως ο Ευρωπαϊκός Εκπαιδευτικός Χώρος. Σε αυτό το πλαίσιο η ενότητα που αφορά την «ιστορία του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού» έχει δύο κυρίως στόχους: Αφενός, να φωτίσει τις διαφορετικές πτυχές και ιστορικές διαστάσεις της συγκρότησης του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού από τις απαρχές του έως τις σύγχρονες εξελίξεις στην Ευρώπη (και τη Δύση γενικότερα), στην Ελλάδα και τους μη-Δυτικούς πολιτισμούς. Αφετέρου να συζητήσει γι’ αυτούς τους διεθνείς και εθνικούς σχηματισμούς, από ιστορική σκοπιά, αλλά και υπό το πρίσμα των σχέσεων εξουσίας που διαμορφώνονται στο εσωτερικό τους και μεταξύ τους και επηρεάζουν ιδιαίτερα τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, ζητήματα όπως: Η κοινωνική θέση και το κύρος του εκπαιδευτικού, η θεσμική, έμφυλη, ηθική, πολιτισμική και οικονομική διάσταση του επαγγέλματος, η επαγγελματική ταυτότητα των εκπαιδευτικών, η ανάδυση του λόγου περί λογοδοσίας, αξιολόγησης και ποιότητας, περί επαγγελματισμού, απο-επαγγελματοποίησης και επαγγελματικών τροχιών καθώς και το φαινόμενο της αδυναμίας
προσέλκυσης εκπαιδευτικών ή / και της διαρροής από το επάγγελμα.

Μαθησιακοί στόχοι

Με την επιτυχή ολοκλήρωση των υποχρεώσεων τους στο πλαίσιο του συγκεκριμένου διδακτικού αντικειμένου, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα είναι σε θέση:• να αναγνωρίζουν και να σχολιάζουν τις διαφορετικές ιστορικές φάσεις της διαδρομής του εκπαιδευτικού επαγγέλματος,
• να συζητούν κριτικά ζητήματα που σχετίζονται με τον ρόλο του εκπαιδευτικού στο κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό πλαίσιο της εκπαίδευσης,
• να εξετάζουν συγκριτικά τα διαφορετικά εθνικά και διεθνή ιστορικά, θεσμικά και οργανωτικά πλαίσια ανάπτυξης του εκπαιδευτικού επαγγέλματος,
• να αξιολογούν κριτικά τη διαχρονική μετεξέλιξη και τις επιρροές που προκύπτουν από την διεθνή στην εθνική διάσταση του εκπαιδευτικού επαγγέλματος.

Μέθοδοι διδασκαλίας

Το εκπαιδευτικό έργο θα υλοποιηθεί σε τρεις τρίωρες συναντήσεις, οι οποίες θα εξετάζουν την ιστορική και θεσμική εξέλιξη του εκπαιδευτικού επαγγέλματος στον κόσμο και την Ελλάδα, σε δύο άξονες:
Πρώτον, χρονολογικά, με προτεινόμενη περιοδολόγηση σε τρεις περιόδους: (α) Στην περίοδο από την αρχαιότητα μέχρι την διαμόρφωση των πρώτων εκπαιδευτικών συστημάτων της νεωτερικότητας, (β) στον 19ο και τον 20ό αιώνα μέχρι τη μεταπολεμική περίοδο και, (γ) στο τελευταίο μισό του 20ού και στον 21ο αιώνα. Δεύτερον, θεματικά, με αναφορά στον κοινωνικό, πολιτικό, πολιτισμικό και επιστημονικό ρόλο των εκπαιδευτικών και το οργανωτικό / θεσμικό πλαίσιο του εκπαιδευτικού επαγγέλματος σε κάθε περίοδο και στις εποχές που την απαρτίζουν. Η ακριβής διάρθρωση των συναντήσεων και η χρονική κατανομή των επιμέρους θεματικών αποτελεί αντικείμενο διαρκούς κριτικού διαλόγου με τους φοιτητές και τις φοιτήτριες της κατεύθυνσης.

Βιβλιογραφία

Ηλιού, Μ. (2002). Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού: δεοντολογία και εκπαιδευτική πράξη. Σύγχρονη εποχή, 124, 23-25.
• Κοσμίδου-Hardy, X., Σοφός, A. (Επιμ.) (2020). Η Ταυτότητα και το Εργασιακό Προφίλ του Εκπαιδευτικού ως Επαγγελματία. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.
• Φρυδάκη, Ε. (2015). Η επαγγελματική ταυτότητα του εκπαιδευτικού και το μέλλον της διδασκαλίας. Αθήνα: Κριτική.
• Crowe, E. (2008). Teaching as a profession. A bridge too far? In M. Cochran-Smith, S. Feiman-Nemser. D.J. McIntyre (Eds.) Handbook of Research on Teacher Education, 3rd Edition (pp.989-999). London: Routledge.
• Day, C. (2017). Teachers’ Worlds and Work: Understanding Complexity, Building Quality. Routledge.
• European Commission/EACEA/Eurydice (2021). Teachers in Europe: Careers, Development and Well-being. Eurydice report. Publications Office of the European Union. https://data.europa.eu/doi/10.2797/997402
• European Education and Culture Executive Agency, Eurydice, (2017). The teaching profession in Europe: practices, perceptions, and policies. Publications Office of the European Union. https://data.europa.eu/doi/10.2797/031792.
• Gewirtz, S., Mahony, P., Hextall, I., & Cribb, A. (Eds.). (2009). Changing teacher professionalism: International trends, challenges and ways forward. Routledge.
• Hargreaves, A. (2000). Four Ages of professionalism and professional learning. Teachers and Teaching, 6(2), 151-182. https://doi.org/10.1080/713698714
• MacBeath, J. (2019). The future of the teaching profession. Second Edition. Brussels: Education International. https://www.ei-ie.org/en/item/25719:the-future-of-the-teaching-professionsecond-edition
• Novoa, A. (2000). The teaching profession in Europe: Historical and sociological Analysis. In E. Sherman Swing, J. Schriewer, F. Orivel (Eds.) Problems and Prospects in European Education (pp.45-71). London: Praeger. https://core.ac.uk/download/pdf/12424649.pdf
• OECD (2013). Teachers for the 21st Century: Using Evaluation to Improve Teaching, International Summit on the Teaching Profession. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264193864-en.

OECD (2019). TALIS 2018 Results (Volume I): Teachers and School Leaders as Lifelong Learners. OECD Publishing. https://www.oecd.org/en/publications/talis-2018-results-volumei_1d0bc92a-en.html
• OECD (2020). TALIS 2018 Results (Volume II): Teachers and School Leaders as Valued Professionals. OECD Publishing. https://www.oecd.org/en/publications/talis-2018-resultsvolume-ii_19cf08df-en.html
• Schleicher, A. (2018). Valuing our Teachers and Raising their Status: How Communities Can Help, International Summit on the Teaching Profession. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/9789264292697-en.
• Schratz, M. (2014). The European teacher: Transnational perspectives in teacher education policy and practice. CEPS Journal, 4: 4, 11–27. https://doi.org/10.26529/cepsj.183
• Symeonidis, V. (2015). The status of teachers and the teaching profession: A study of education unions’ perspectives. Brussels: Education International. Available at: https://www.eiie.org/en/item/25775:the-status-of-teachers-and-the-teaching-profession
• Symeonidis, V., & Stromquist, N. P. (2020). Teacher status and the role of teacher unions in the context of new professionalism. Studia Paedagogica, 25: 2, 23-45. https://doi.org/10.5817/SP2020-2-2

Μέθοδοι αξιολόγησης

Ενδεικτικά́ θέματα συνθετικών εργασιών υπό την επίβλεψη του διδάσκοντος
• Το εκπαιδευτικό επάγγελμα στην Ελλάδα κατά τη μεταπολεμική περίοδο
• Ο λόγος περί επαγγελματισμού των εκπαιδευτικών: ιστορικές καταβολές και σύγχρονες διαστάσεις
• Θεσμικές διαστάσεις του εκπαιδευτικού επαγγέλματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση
• Η ανάπτυξη μιας υπερεθνικής επαγγελματικής συνείδησης και οι δεξιότητες του «Ευρωπαίου Εκπαιδευτικού»
• Η κοινωνική θέση και το κύρος των εκπαιδευτικών στις κοινωνίες της ύστερης νεωτερικότητας 
• Ο διαχρονικός ρόλος των εκπαιδευτικών συνδικάτων στη διαμόρφωση του εκπαιδευτικού επαγγέλματος