Παρουσίαση/Προβολή

(DEAPT297) -  Νικόλαος Πέττας

Περιγραφή Μαθήματος

Υπό το πρίσμα της αύξησης των κινδύνων και κρίσεων λόγω ακραίων καιρικών συνθηκών και ασθενειών των ζώων και των φυτών, καθώς και της αστάθειας των τιμών, το μάθημα έχει ως στόχο να συμβάλει στην βελτίωση των ικανοτήτων των φοιτητών στη διαχείριση κινδύνων και στην αντιμετώπιση κρίσεων στον αγροτικό τομέα, ώστε να δρουν αποτελεσματικά σε ενδεχόμενη απασχόλησή τους ως σύμβουλοι αγροτών, στελέχη οργανώσεων αγροτών, διαμορφωτές αγροτικής πολιτικής ή στελέχη του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα με αρμοδιότητες γενικά στον αγροδιατροφικό τομέα ή ειδικότερα σε υπηρεσίες διαχείρισης γεωργικών κινδύνων.

Η απόκριση σε ενδεχόμενους κινδύνους στη γεωργία απαιτεί την ανάπτυξη στρατηγικών που συνδυάζουν διαφορετικά εργαλεία διαχείρισης κινδύνων, καθώς και πολιτικές και προγράμματα για την αντιμετώπιση των περιορισμών και των ευρύτερων ζητημάτων που δημιουργούν το πλαίσιο στο οποίο εμφανίζονται οι κίνδυνοι. Το μάθημα θα παρουσιάσει το ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι υπεύθυνοι στο αγροδιατροφικό σύστημα, ώστε να σχεδιάσουν αποτελεσματικές και βιώσιμες στρατηγικές Διαχείρισης Κινδύνων.

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα είναι σε θέση:

• Να κατανοεί τα διαθέσιμα εργαλεία, με τα οποία μπορεί να εντοπίσει, αναλύσει και διαχειριστεί τους κινδύνους του γεωργικού τομέα.
• Να κατανοεί τις φάσεις ανάπτυξης και εκπόνησης μιας ολοκληρωμένης μελέτης διαχείρισης κινδύνων στον γεωργικό τομέα
• Να κατανοεί τους κινδύνους και τη βασική αποτίμηση κινδύνου του γεωργικού τομέα
• Να διαχωρίζει τα διαφορετικά διαθέσιμα μέσα και εργαλεία διαχείρισης γεωργικών κινδύνων ώστε να είναι ικανός να επιλέξει εκείνα που ανταποκρίνονται καλύτερα στις απαιτήσεις της ερευνώμενης περίπτωσης
• Να αναλύει και να αξιολογεί ένα στρατηγικό σχέδιο διαχείρισης γεωργικών κινδύνων
• Να διαμορφώνει την κατάλληλη στρατηγική για την αντιμετώπιση των γεωργικών κινδύνων σε μικρο, μεσο και μακρο επίπεδο.
• Να εκπονεί ένα κατάλληλο στρατηγικό σχέδιο διαχείρισης κινδύνων, να συντάσσει σχετική έκθεση και να το επικοινωνεί αποτελεσματικά
• Να σκέφτεται / δραστηριοποιείται με συμβουλευτικό τρόπο στον τομέα της διαχείρισης κινδύνων στον γεωργικό τομέα

Περιεχόμενο Μαθήματος

Το μάθημα παρέχει στους συμμετέχοντες θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις σε τεχνικές που είναι ιδιαίτερα σημαντικές στη διαχείριση των γεωργικών κινδύνων και κρίσεων.

Η προσέγγιση της ανάλυσης και της διαχείρισης των κινδύνων βασίζεται στην ισχυροποίηση της ανθεκτικότητας της γεωργίας μέσω της ενίσχυσης της αντοχής (της ικανότητας αντίστασης στις εξωτερικές διαταραχές και διατήρησης των υφιστάμενων επιπέδων λειτουργικότητας) και της προσαρμοστικότητας (της ικανότητας προσαρμογής στις διαρκώς μεταβαλλόμενες εξωτερικές συνθήκες) της γεωργίας, των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και των αγροτικών περιοχών.

Διαρθρώνεται σε εβδομαδιαίες διδασκαλίες / ενότητες ως εξής:

1. Βασικές εισαγωγικές έννοιες: Γεωργία, Επιχειρηματικότητα, Απόδοση, Βιωσιμότητα, Ανταγωνιστικότητα, Οικονομικό Περιβάλλον, Αβεβαιότητα, Κίνδυνος, Κρίση, Διαχείριση Κινδύνου, Βασικές μέθοδοι για τη διαχείριση κινδύνων - αποφυγή, διατήρηση, διαμοιρασμός, μεταβίβαση, πρόληψη και μείωση ζημιών.
2. Το κανονιστικό πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής και των ενωσιακών πολιτικών διαχείρισης των γεωργικών κινδύνων. Εργαλεία της ΚΑΠ για τη διαχείριση των κινδύνων στο πλαίσιο της πολιτικής για την αγροτική ανάπτυξη. Εργαλεία της ΚΑΠ για τη μείωση της αστάθειας των τιμών στις γεωργικές αγορές.
3. Κατηγοριοποίηση των κινδύνων σε τρία επίπεδα που απαιτούν διαφορετικές προσεγγίσεις δημόσιων αποτελεσματικών πολιτικών διαχείρισής τους: (α) Κανονικές διακυμάνσεις στην παραγωγή, στις τιμές και στον καιρό, (β) Σπάνια αλλά καταστροφικά γεγονότα που προκαλούν σημαντικές ζημιές και επηρεάζουν πολλούς ή όλους τους αγρότες σε μια ευρεία περιοχή, (γ) Ενδιάμεσο / εμπορεύσιμο επίπεδο κινδύνου.
4. Συστήματα Αγροτικής Ασφάλισης: Σύγχρονες Τεχνικές Ασφάλισης. Το ελληνικό γεωργοασφαλιστικό σύστημα: Το θεσμικό πλαίσιο του νόμου 3877/2010 και οι κανονισμοί ασφάλισης. Ο Οργανισμός Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ) και η ιδιωτική ασφαλιστική αγορά. Υποχρεωτική ασφάλιση της φυτικής και ζωικής παραγωγής και του ζωικού κεφαλαίου των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Ασφαλίσιμα ζημιογόνα αίτια στην υποχρεωτική ασφάλιση. Πρόσθετη και προαιρετική ασφάλιση.
5. Το ευρύτερο πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων στον πρωτογενή τομέα: Η ενεργητική προστασία της φυτικής παραγωγής και του φυτικού, αλιευτικού, υδατοκαλ-λιεργητικού και του εγγείου κεφαλαίου των αγροτικών εκμεταλλεύσεων. ΠΣΕΑ-Αποζημιώσεις για ζημιές που δεν καλύπτονται από το υφιστάμενο πλαίσιο του ΕΛΓΑ.
6. Ζητήματα του ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος. Προβλήματα στην ασφάλιση των ζημιογόνων αιτίων: αντεπιλογή, ηθικός κίνδυνος, διαχειριστικές δαπάνες. Η ασφαλιστική κάλυψη μεμονωμένων και πολλαπλών κινδύνων. Το κράτος ως πρωτασφαλιστής, ως αντασφαλιστής ή ως παρέχων στήριξη με την επιδότηση ασφαλίστρου για την ιδιωτική ασφαλιστική αγορά. Η βιωσιμότητα του ΕΛΓΑ και του συστήματος ασφάλισης. Αναλογιστικές Μελέτες. Τα συστήματα αγροτικών ασφαλίσεων των ΗΠΑ, της Ισπανίας, του Καναδά. Η διείσδυση για τις αγροτικές ασφαλίσεις στην χώρα, στην Ευρώπη και στον κόσμο. Κρατική και ιδιωτική ασφάλιση, κρατική χρηματοδότηση και ανταποδοτικότητα στη χορήγηση των αποζημιώσεων.
7. Προσδιορισμός και εξέλιξη των κινδύνων που σχετίζονται με (α) τις γεωργικές αγορές (επίπεδα τιμών και αστάθεια). (β) την γεωργική παραγωγή (συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων που σχετίζονται με την υγεία των ζώων και των φυτών και των γεγονότων που σχετίζονται με το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή) και (γ) το χρηματοοικονομικό, θεσμικό, νομικό και πολιτικό πλαίσιο.
8. Οι επιλογές διαχείρισης κινδύνων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον μετριασμό, την μεταβίβαση ή την αντιμετώπιση των κινδύνων στη γεωργία όπως για τη μείωση του κινδύνου κατά της κλιματικής μεταβλητότητας, της αστάθειας των γεωργικών τιμών και άλλων παραγόντων ταυτόχρονα με τη δημιουργία πρόσθετου εισοδήματος: Έξυπνη γεωργία η οποία ενσωματώνει τις τρεις διαστάσεις της αειφόρου ανάπτυξης - οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική, αντιμετωπίζοντας από κοινού την επισιτιστική ασφάλεια και τις κλιματικές προκλήσεις, Γεωργική διαφοροποίηση με την αναδιάταξη ορισμένων από τους παραγωγικούς πόρους μιας εκμετάλλευσης (γη, κεφάλαιο, αγροτικός εξοπλισμός, αμειβόμενη εργασία κ.λπ.) σε νέες δραστηριότητες, Στρατηγικές διαφοροποίησης των περιουσιακών στοιχείων και των εσόδων, Γεωργική ασφάλιση για την μεταβίβαση του κινδύνου, Γεωργική χρηματοδότηση και μικρο-χρηματοδότηση, Συμβολαιακή γεωργία, Αγορές χρηματοοικονομικών παραγωγών, Σύστημα παραλαβών αποθήκης, Δημόσια αποθέματα τροφίμων, Προγράμματα βοήθειας σε καταστροφές, Δίκτυα κοινωνικής προστασίας και ασφάλειας παραγωγής.
9. Περιγραφή των κινδύνων που αντιμετωπίζουν οι αγρότες, σε μια ολιστική προσέγγιση που καλύπτει ολόκληρο το αγροδιατροφικό σύστημα. Επισκόπηση των εννοιών που συνδέονται με τη διαχείριση των κινδύνων στην γεωργία και ευρύτερα στον αγροδιατροφικό τομέα.
10. Αξιολόγηση κινδύνου: Ποια είναι η πιθανότητα να συμβεί ο ενδεχόμενος κίνδυνος και ποιος είναι ο αναμενόμενος αντίκτυπός του όσον αφορά την παραγωγή της εκμετάλλευσης ή τις απώλειες εισοδήματος. Απαιτήσεις για την αξιολόγηση και την ιεράρχηση των κινδύνων, συμπεριλαμβανομένων μεθόδων αξιολόγησης - ποιοτικών και ποσοτικών - που χρησιμοποιούνται σε μικρο, μεσο και μακρο επίπεδο. Αξιολόγηση κινδύνων σε επίπεδο εκμετάλλευσης και νοικοκυριού. Αξιολόγηση κινδύνων σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Χαρτογράφηση κινδύνων.
11. Στρατηγική, πολιτική και ενσωμάτωση της διαχείρισης κινδύνων στον γεωργικό τομέα (ΔΚΓΤ). Εφαρμογή στρατηγικής διαχείρισης κινδύνων σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης (μικρο), σε τοπικό επίπεδο (μέσο) και σε εθνικό επίπεδο (μακρο). Ο ρόλος της κυβέρνησης, η ανάπτυξη ικανοτήτων και η ενσωμάτωση της ΔΚΓΤ.
12. Η διαχείριση και αντιστάθμιση κινδύνου από την μεταβλητότητα των τιμών στα γεωργικά προϊόντα με την χρήση χρηματοοικονομικών εργαλείων όπως είναι τα χρηματιστηριακά παράγωγα εμπορευμάτων [Προθεσμιακές συναλλαγές (forwards), Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures), Συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης (options) με υποκείμενα μέσα αγροτικά αγαθά] και τα αμοιβαία κεφάλαια.
13.  Μελέτη Περίπτωσης. Η Ελληνική γεωργία στο ευρύτερο ενωσιακό και παγκόσμιο περιβάλλον. Διερεύνηση και ανάλυση περιβάλλοντος στο επίπεδο της χώρας /περιφέρειας/ τομέα / κλάδου / καλλιέργειας / αγοράς για τον εντοπισμό και την ανάλυση κινδύνων στην εκάστοτε αγροδιατροφική αλυσίδα.

Ημερομηνία δημιουργίας

Κυριακή, 27 Φεβρουαρίου 2022