Παρουσίαση/Προβολή

(CULTURE119) -  Θεοδώρα Mονιούδη-Γαβαλά

Περιγραφή Μαθήματος

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ-ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ

Μάθημα: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 19ος - 20ός αιώνας

Μάθημα επιλογής χειμερινού εξαμήνου

Καθηγήτρια Θεοδώρα (Δώρα) Μονιούδη-Γαβαλά

e-mail: dmoga@upatras.gr

 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η επαρκής γνώση της ελληνικής αρχιτεκτονικής από τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα. Οι αλλαγές στην αρχιτεκτονική εκφράζουν με τον πιο συγκεκριμένο και απτό τρόπο την εξέλιξη της κοινωνίας. Έτσι, η παρακολούθηση της εξέλιξης της αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μπορεί να αποτελέσει μια ενδιαφέρουσα εμπειρία, εάν συνδυάσει τα στοιχεία της με τα ιστορικά γεγονότα και τα κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα.

Εξετάζεται η κλασικιστική μορφολογία στον ελλαδικό χώρο, όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά την Ανεξαρτησία και την έλευση του Όθωνα. Παρουσιάζονται τα δημιουργήματα του 19^ου αιώνα στην Αθήνα, την πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους, αλλά και στις πόλεις της ελεύθερης Ελλάδας. Γίνεται σύντομη αναφορά  στα πολεοδομικά σχέδια της εποχής.

Μελετώνται οι αλλαγές στις αρχές του 20ού αιώνα. Γίνεται αναφορά στην πολεοδομική εξέλιξη των ελληνικών πόλεων στη διάρκεια του 20ού αιώνα. Εξετάζεται η ειδική περίπτωση της Θεσσαλονίκης του Ερνέστ Εμπράρ. Επισημαίνονται οι αλλαγές που έρχονται μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την εισαγωγή της μοντέρνας αρχιτεκτονικής και  η στροφή προς την παραδοσιακή αρχιτεκτονική.

Παρουσιάζονται οι τάσεις μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Γίνεται αναφορά στο έργο αρχιτεκτόνων που χαρακτηρίζουν την περίοδο  (Δ. Πικιώνη, Α. Κωνσταντινίδη, κ.α.).

Μελετώνται οι εξελίξεις που χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη ελληνική αρχιτεκτονική.

Διάρθρωση μαθήματος

1. Εισαγωγικές έννοιες. Περιοδολόγηση.

2. 19^ος αιώνας: Η κλασικιστική μορφολογία στον ελληνικό χώρο.

3. Οι αρχιτέκτονες του κλασικισμού (Κλεάνθης, Καυταντζόγλου, Τσίλλερ).

4. Αλύτρωτες περιφέρειες (2).

5. Αρχές του 20ού αιώνα: Η Θεσσαλονίκη του Ερνέστ Εμπράρ.

6. Πολεοδομία στον ελλαδικό χώρο. Η Αθήνα και τα αστικά κέντρα.

7. Δεκαετία '30. Ο μοντερνισμός στην Ελλάδα.

8. Δημήτρης Πικιώνης, Άρης Κωνσταντινίδης.

9. Σύγχρονη ελληνική αρχιτεκτονική. Νίκος Βαλσαμάκης.

Διδακτικό βοήθημα: 

1. Φιλιππίδης Δημήτρης, Νεοελληνική αρχιτεκτονική,  Εκδοτικός Οίκος Μέλισσα, Αθήνα 1984.
2. Γιακουμακάτος Ανδρέας, Στοιχεία για τη νεότερη ελληνική αρχιτεκτονική, Πάτροκλος Καραντινός. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

 Ενδεικτική βιβλιογραφία

  - Αθηναϊκός κλασικισμός, έκδ. Δήμος Αθηναίων-Πνευματικό Κέντρο, Αθήνα 1996.

  -Εμπράρ Eρνέστ, (συλλογικός τόμος, Γερόλυμπου Αλεξάνδρα, Γιακουμής Χάρης, Pedelahore Loddis Christian), εκδόσεις Ποταμός, 2001.

   -Mαρμαράς Εμμανουήλ, Φεσσά-Εμμανουήλ Ελένη, 12 Έλληνες αρχιτέκτονες του μεσοπολέμου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης,      2005.

    -Mπίρης Κώστας, Αι Αθήναι. Από του 19^ου εις τον 20όν αιώνα, Β' έκδοση,  Εκδοτικός Οίκος Μέλισσα.

    -Mπίρης Μάνος, Αθηναική Αρχιτεκτονική 1875-1925, Εκδοτικός Οίκος Μέλισσα, Αθήνα 1987.

    -Μπίρης Μάνος, Καρδαμίτση-Αδάμη Μάρω, Νεοκλασική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα, Εκδοτικός Οίκος Μέλισσα, Aθήνα 2001.

    -Papageorgiou-Venetas Alexander, Athens: The ancient  Heritage and the Historic Cityscape in a Modern Metropolis, H εν Αθήναις  Αρχαιολογική Εταιρεία, 1994.

Ηλεκτρονικό βιβλίο

Μονιούδη-Γαβαλά Δώρα, Η ελληνική πόλη από τον Ιππόδαμο στον Κλεάνθη. Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαικών Βιβλιοθηκών, 2015. Διαθέσιμο στο http://handle.net/11419/2927

Άρθρο προσβάσιμο ηλεκτρονικά

Φεσσά-Εμμανουήλ Ελένη, "Η Αθήνα σε τροχιά αστικού εκσυγχρονισμού, 1875-1922: Πολεοδομική εξέλιξη και αρχιτεκτονική δημιουργία", προσβάσιμο στο http://clioturbata.com/uncategorized/athens_1875_1922

ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ

Αρχιτεκτονικά Θέματα

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 23/1989

Τάσεις στη σύγχρονη ελληνική αρχιτεκτονική

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 24/1990

Από την κλασική παράδοση στον νεωτερισμό

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 25/1991

Βιομηχανικά κτίρια. Ιστορία, επανάχρηση, σχεδιασμός

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 26/1992

Μονογραφίες: Νίκος Βαλσαμάκης

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 27/1993

Μονογραφίες: Δημήτρης και Τάσος Μπίρης

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 28/1994

Μονογραφίες: Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 29/1995

Μονογραφίες: Γιώργος και Ελένη Μανέτα

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 30/1996

Σπίτια αρχιτεκτόνων

Η συνέχεια του μοντέρνου

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 31/1997

Μονογραφίες: Κλέων Κραντονέλλης

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 32/1998

Μονογραφίες: Δημήτρης Φατούρος

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 33/1999

Επτά σύγχρονοι Βρετανοί αρχιτέκτονες

15 αρχιτέκτονες για την Αθήνα

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 34/2000

Μονογραφίες: Νίκος Βαλσαμάκης 2

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 35/2001

Μονογραφίες: Μπάμπης Ιωάννου, Τάσος Σωτηρόπουλος, Αλέξανδρος Van Gilder

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 36/2002

Νέο Μουσείο Ακρόπολης

Πανεπιστημιακά κτίρια και αστικός ιστός

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 38/2004

Μονογραφίες: Μαρία Κοκκίνου και Ανδρέας Κούρκουλας

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 39/2005

Αττικό τοπίο

-Ετήσια Επιθεώρηση, Τόμος 40/2006

1967-2006. 40 Χρόνια Αρχιτεκτονικά Θέματα

Η δεκαετία του 1960 ως επίκαιρη παράδοση

 

 

 

 

 

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Παρασκευή, 31 Ιανουαρίου 2014