Παρουσίαση/Προβολή

Περιεχόμενο μαθήματος

Εισαγωγή στο γνωστικό αντικείμενο και ιστορικά στοιχεία. Ανασκόπηση βασικών γνώσεων της δομής του γενετικού υλικού και της κληρονομικότητας σε μοριακό, κυτταρικό, οργανισμικό και πληθυσμιακό επίπεδο. Κατηγοριοποίηση μεταλλάξεων. Φυσική επαγωγή μεταλλάξεων. Μηχανισμοί επιδιόρθωσης. Χημικοί, φυσικοί, βιολογικοί παράγοντες και μεταλλάξεις. Γενοτοξικότητα - Μεταλλαξιγένεση και καρκινογένεση. Συστήματα ελέγχου και εκτίμηση της γενοτοξικής, κυτταροτοξικής και τοξικής δράσης φυσικών και χημικών παραγόντων του περιβάλλοντος (ακτινοβολία, φαρμακευτικές ενώσεις, φυτοφάρμακα κ.α.) σε in vitro και in vivo συνθήκες. Επαγγελματική έκθεση και γενοτοξικές επιδράσεις στον άνθρωπο. Αντιμεταλλαξιγόνος και αντιγενοτοξική δράση διαφόρων (κυρίως φυτικών συστατικών και εκχυλισμάτων). Μελέτη αλληλεπιδράσεων φυσικοχημικών ιδιοτήτων και γενετικής δράσης διαφόρων χημικών παραγόντων και ρύπων που εντοπίζονται  στο περιβάλλον καθώς και ρύπων που υφίστανται διεργασίες αποικοδόμησης με χρήση προηγμένων τεχνολογιών και μεθόδων. Επιλεγμένες έρευνες από την σύγχρονη βιβλιογραφία σχετικές με το γνωστικό αντικείμενο και ανάλυση στοιχείων από διεθνείς οργανισμούς και βάσεις δεδομένων σχετικών με τη γενετική τοξικολογία και μεταλλαξιγένεση.

Μαθησιακοί στόχοι

Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην κατανόηση  επιλεγμένων θεμάτων που σχετίζονται με τομείς  ιδιαίτερου ενδιαφέροντος  της Περιβαλλοντικής Μεταλλαξιγένεσης ενός σύγχρονου κλάδου των Επιστημών της Ζωής που εξετάζει τα αίτια και τις συνέπειες της γενοτοξικής βλάβης από περιβαλλοντικούς παράγοντες και ανθρωπογενείς δραστηριότητες προκειμένου να ενημερωθεί η επιστημονική κοινότητα και κατ' επέκταση η κοινωνία για τις ενέργειες που πρέπει να αναλάβει ώστε να διασφαλιστεί ένα υγιές και αειφόρο περιβάλλον για τις μελλοντικές γενεές.

Με την ολοκλήρωση του συγκεκριμένου μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση να:

1. Κατανοούν και αναλύουν βασικές έννοιες και αρχές της Περιβαλλοντικής Τοξικολογίας και Μεταλλαξιγένεσης
2. Γνωρίζουν και κατανοούν τις επιπτώσεις των περιβαλλοντικών παραγόντων (ανθρωπογενών και μη) στους οργανισμούς, στον άνθρωπο και στο περιβάλλον
3. Γνωρίζουν και αναλύουν θεωρητικά δεδομένα και διεργασίες που αφορούν τις μεταλλάξεις όπως κατηγοριοποίηση, επαγωγή, μηχανιμούς επιδιόρθωσης τους
4. Είναι γνώστες των διεργασιών που συσχετίζουν μεταλλαξιγένεση και καρκινογένεση
5. Γνωρίζουν, διερευνούν και κατανοούν τόσο σε θεωρητικό επίπεδο όσο και σε εργαστηριακό επίπεδο επιλεγμένα συστήματα έλεγχου και προσδιορισμού γενοτοξικών επιδράσεων σε in vitro ή/και in vivo συνθήκες.
6. Κατανοούν έννοιες όπως γενοτοξικότητα, κυτταροτοξικότητα, αντιγενοτοξικότητα (αντιμεταλλαξιγένεση)
7. Κατανοούν την αλληλεπίδραση και συσχέτιση της επαγγελματικής έκθεσης σε δυνητικά μεταλλαξιγόνους παράγοντες και των πιθανών γενοτοξικών (μεταλλαξιγόνων) επιδράσεων στον άνθρωπο

Διερευνούν και εντοπίζουν ακριβή πληροφορία και αντίστοιχο εκπαιδευτικό υλικό στη διεθνή και ελληνόγνωση βιβλιογραφία καθώς και σε βάσεις δεδομένων διεθνών οργανισμών

Βιβλιογραφία

• Russel P.J. (2009) iGenetics Μια Μεντελική Προσέγγιση, (ΤΟΜΟΣ A+B): ISBN: 978-960-88412-8-4, Ακαδημαϊκές εκδόσεις Ι. Μπάσδρα & ΣΙΑ Ο.Ε.
• Klug W.S., Cummings M.R., Spencer C.A., Palladino M.A. (2016), Βασικές Αρχές Γενετικής (Concepts of Genetics,11 edition), ISBN: 978-618-5135-03-4, Ακαδημαϊκές εκδόσεις Ι. Μπάσδρα & ΣΙΑ Ο.Ε.
• Bert Hakkinen P.J., Mahapatra A., Gilbert S.G.G. (2009) Information Resources in Toxicology, ISBN: 0080920039, 9780080920030, Academic Press
• Tyler Miller G. JR (2004) Περιβαλλοντικές Επιστήμες,ISBN:960-411-517-0, Εκδόσεις ΙΩΝ
• Phillips D.H., Venitt S. (1995) Environmental Mutagenesis (1st edition), ISBN-10: 0122204328, ISBN-13: 978-0122204326, Academic Press
• Shaw I.C., Chadwick J. (1999) Principles of Environmental Toxicology, ISBN: 0-7484-0355-8 HB, 0-7484-0356-6 PB, Taylor and Francis Ltd
• Βλαστός Δ. (2015) Στοιχεία Περιβαλλοντικής Τοξικολογίας και Μεταλλαξιγένεσης, Έκδοση Πανεπιστημίου Πατρών, Πάτρα
• Βλαστός Δ. - Διαμάντη Β. (2013) Επιλεγμένες Τεχνικές Έλεγχου και Προσδιορισμού της Γενετικής Δράσης των Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων σε Ανθρωπίνους Ιστούς, Στο: Β. Μακρόπουλος και Δ. Ματθόπουλος (επιμ.).,Δημόσια Υγεία καιΦυτοπροστατευτικά Προϊόντα,σελ. 219-281, ISBN: 978-960-6818-32-5, Τμήμα Εκδόσεων - Τεκμηρίωσης - Πληροφόρησης, ΕΛΙΝΥΑΕ
• Επιλεγμένα άρθρα από τη Διεθνή Βιβλιογραφία

Μέθοδοι αξιολόγησης

Η αξιολόγηση των φοιτητών θα πραγματοποιηθεί  με βάση τα παρακάτω κριτήρια (συνδυαστικά ή μη) ανάλογα με τον αριθμό των φοιτητών που συμμετέχουν στο μάθημα.

• Γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου αποτελούμενη από: ερωτήσεις ανάπτυξης, ερωτήσεις σύντομης απάντησης ή/και ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών
• Συγγραφή και παρουσίαση εργασίας

Διδάσκοντες

Δημήτρης Βλαστός

Αναπληρωτής Καθηγητής

Email: dvlastos@upatras.gr

Γραφείο: Β/Μ 209