ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΠΛΩΤΙΝΟ
Ελένη Περδικούρη
Θα μελετήσουμε διεξοδικά την έβδομη πραγματεία της Τρίτης Εννεάδας του Πλωτίνου (Περί αιώνος και χρόνου ΙΙΙ 7 [45]). Για να παρακολουθήσουμε την παρουσίαση και την κριτική από τον Πλωτίνο των προγενέστερων θεωριών περί χρόνου θα χρησιμοποιήσουμε τα σχετικά αποσπάσματα από τον Τίμαιο του Πλάτωνα, από τα βιβλία Δ και Θ των Φυσικών του Αριστοτέλη, καθώς και αποσπάσματα των Στωικών. Για την μελέτη της έννοιας της αιωνιότητας στον Πλωτίνο θα χρησιμοποιήσουμε χωρία από τις πραγματείες στις οποίες αναλύει την δομή του Νου (V 9 [5] και V 5 [32])· και για την μελέτη της έννοιας του χρόνου θα χρησιμοποιήσουμε χωρία από τις πραγματείες στις οποίες αναλύει την δομή της ψυχής (V 3 [49] και Ι 1 [53]).
ΛιγότεραΘα μελετήσουμε διεξοδικά την έβδομη πραγματεία της Τρίτης Εννεάδας του Πλωτίνου (Περί αιώνος και χρόνου ΙΙΙ 7 [45]). Για να παρακολουθήσουμε την παρουσίαση και την κριτική από τον Πλωτίνο των προγενέστερων θεωριών περί χρόνου θα χρησιμοποιήσουμε τα σχετικά αποσπάσματα από τον Τίμαιο του Πλάτωνα, από τα βιβλία Δ και Θ των Φυσικών του Αριστοτέλη, καθώς και αποσπάσματα των Στωικών. Για την μελέτη της έννοιας της αιωνιότητας στον Πλωτίνο θα χρησιμοποιήσουμε χωρία από τις πραγματείες στις οποίες αναλύει την δομή του Νου (V 9 [5] και V 5 [32])· και για την μελέτη της έννοιας του χρόνου θα χρησιμοποιήσουμε χωρία από τις πραγματείες στις οποίες αναλύει την δομή της ψυχής (V 3 [49] και Ι 1 [53]).
Θα μελετήσουμε διεξοδικά την έβδομη πραγματεία της Τρίτης Εννεάδας του Πλωτίνου (Περί αιώνος και χρόνου ΙΙΙ 7 [45]). Για να παρακολουθήσουμε την παρουσίαση και την κριτική από τον Πλωτίνο των προγενέστερων θεωριών περί χρόνου θα χρησιμοποιήσουμε τα σχετικά αποσπάσματα από τον Τίμαιο του Πλάτωνα, από τα βιβλία Δ και Θ των Φυσικών του Αριστοτέλη, καθώς και αποσπάσματα των Στωικών. Για την μελέτη της έννοιας της αιωνιότητας στον Πλωτίνο θα χρησιμοποιήσουμε χωρία από τις πραγματείες στις οποίες αναλύει την δομή του Νου (V 9 [5] και V 5 [32])· και για την μελέτη της έννοιας του χρόνου θα χρησιμοποιήσουμε χωρία από τις πραγματείες στις οποίες αναλύει την δομή της ψυχής (V 3 [49] και Ι 1 [53]).
Περίγραμμα
Θεματικές ενότητες
Ενότητα 1η - Εισαγωγή στη Φιλοσοφία του Πλωτίνου
Ενότητα 2η - Βασικές Θέσεις της Φιλοσοφίας του Πλωτίνου
Ενότητα 3η - Αιωνιότητα Ι
Ενότητα 4η - Αιωνιότητα ΙΙ
Ενότητα 5η - Αιωνιότητα ΙΙΙ
Ενότητα 6η - Αιωνιότητα ΙV
Ενότητα 7η - Χρόνος Ι
Ενότητα 8η - Κριτική των Πρότερων Θεωριών Περί Χρόνου Ι
Ενότητα 9η - Κριτική των Πρότερων Θεωριών Περί Χρόνου ΙΙ
Ενότητα 10η - Χρόνος ΙI
Ενότητα 11η - Χρόνος ΙII
Ενότητα 12η - Ολοκλήρωση της Πραγματείας Περί αιώνος καί χρόνου
Μαθησιακοί στόχοι
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής θα:
- έχει μία εικόνα των κύριων θεωριών που αναπτύχθηκαν στην αρχαία ελληνική φιλοσοφική σκέψη αναφορικά με το ζήτημα του τί είναι η αιωνιότητα και τί είναι ο χρόνος,
- γνωρίζει την θεωρία του Πλωτίνου αναφορικά με την αιωνιότητα και τον χρόνο καθώς και την μεταξύ τους σχέση,
- επίσης θα μπορεί να αναγνωρίζει την θεμελιώδη διαφορά της πλωτινικής θεωρίας περί χρόνου ως προς όλες τις άλλες θεωρίες της αρχαιότητας καθώς και την ομοιότητά της με νεώτερες και σύγχρονες θεωρίες περί χρόνου,
- μπορεί να μελετά κείμενα του Πλωτίνου,
- μπορεί να εντοπίζει την θέση της πλωτινικής μεταφυσικής στο ευρύτερο πλέγμα των μεταφυσικών θεωριών της αρχαιότητας.
Διδάσκοντες
Ελένη Περδικούρη, Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Πατρών
Βιβλιογραφία
Πλωτίνος: «Η αιωνιότητα και ο χρόνος» (ΙΙΙ 7 [45])
Βιβλιογραφία
- AUBENQUE, P. «Plotin philosophe de la temporalite», Διοτίμα 4 (1976), 78-86.
- Beierwaltes, W. Plotin uber Ewigkeit und Zeit (Enneade III 7), Frankfurt am Main 1967.
- BLANDIN, J.-Y. «Du temps comme ordre et nombre, au temps comme chute. Plotin et la διάστασις de l'?me», Kairos 15 (1999), 33-60.
- CALLAHAN, J. F. Four Views of Time in Ancient Philosophy, rev. ed., Connecticut 1978.
- CLARK, G. H. «The Theory of Time in Plotinus», Philosophical Review 54 (1944), 337-48.
- GERSON, L. Plotinus, London & New York, 1994.
- GUITTON, J. Le temps et l'?ternit? chez Plotin et Saint Augustin, Paris 1959.
- JONAS, H. «Plotin ?ber Ewigkeit und Zeit: Interpretation vom Enn. III 7», ελληνική μετάφραση από την Ε. Βαρέλλα, ?ρουρέμ 4 (1996), 45-71.
- ΚΑΛΛΙΓΑΣ. Π. ΠΛΩΤΙΝΟΥ. ΕΝΝΕΑΣ ΤΡΙΤΗ, ?ρχ. κείμ.-μετφρ.-σχόλια Αθήνα 2004.
- LASSEGUE, M. «Le temps, image de l'?ternit?, chez Plotin» Revue Philosophique de la France et de l'?tranger 107 (1982), 405-18.
- MCGUIRE, J. E. & STRANGE, S. K. «An Annotated Translation of Plotinus Ennead III 7: On Eternity and Time», Ancient Philosophy 8 (1988), 251-71.
- MANCHESTER, P. «Time and the Soul in Plotinus, III 7 [45], 11», Dionysius 2 (1978), 101-36.
- O'MEARA, D. Plotinus. An Introduction to the Enneads, Oxford 1993.
- ΠΕΡΔΙΚΟΥΡΗ, Ε. «?λη, Λόγος και Χρόνος. ? χρονικ? δομ? το? α?σθητο? κόσμου στ?ν Πλωτ?νο», Νεύσις 18 (2009), 111-31.
- PIGLER, A. «Plotin ?xeg?te de Platon? La question du temps», Revue Philosophique de la France et de l'?tranger 121 (1996), 101-17.
- ---------------- Plotin: Enneade III, 7 [45] ''De l'?ternit? et du temps'', traduction et commentaire, Paris 1999.
- PLASS, P. C. «Timeless time in Neoplatonism», Modern Schoolman 55 (1977/78), 1-19.
- ΡΑΜΦΟΣ, Σ. «Πλωτίνου, Περ? Α?ωνιότητος κα? χρόνου, ΙΙΙ 7 (45)», ?ρουρέμ 4 (1996), 8-43.
- SIMONS, J. «Matter and Time in Plotinus», Dionysius 9 (1985) 53-74.
- SMITH, A. «Eternity and Time», στο GERSON, L. (επιμ.) The Cambridge Companion to Plotinus, Cambridge 1996, 196-216.
- SORABJI, R. Time, Creation and the Continuum, London 1983.
- STRANGE, S. K. «Plotinus on the Nature of Eternity and Time», στο L. P. SCHRENK (επιμ.), Aristotle in Later Antiquity, Washington D. C. 1994, 22-53.
- TROTTA, A. Il problema del tempo in Plotino, Milano 1997.
- VERBEKE, G. «Le statut ontologique du temps selon quelques penseurs grecs», Z?tesis E. DE STRYCKER, Antwerpen und Utrecht 1973, 188-205.
- WAGNER, M. F. «Real Time in Aristotle, Plotinus and Augustine», JNS 4 (1996), 67-116.
- WEISS, H. «An Interpretative Note on a Passage in Plotinus' On Eternity and Time (III 7.6)», Cahiers de Philosophie 36 (1941), 230-9.
- WHITTAKER, J. God, Time, Being: Two Studies in the transcendental Tradition in Greek Philosophy, Oslo 1971.
Μέθοδοι διδασκαλίας
Παρουσιάσεις με χρήση φωτοτυπιών, e-class.
Μέθοδοι αξιολόγησης
Τελική γραπτή εξέταση ανάλυσης κειμένου με ανοικτές σημειώσεις.
Προαπαιτούμενα
Γνώση βασικών θέσεων και εννοιών της πλατωνικής και της αριστοτελικής φυσικής και μεταφυσικής.
Προτεινόμενα συγγράμματα
Πηγές:
- Πλωτίνου, Εννεάς Τρίτη, αρχ.κειμ.-μτφρ.-σχόλια Π. ΚAΛΛIΓAΣ, Ακαδημία Αθηνών, 2004.
- Ε. Mcguire & S. K. Strange «An Annotated Translation of Plotinus Ennead III 7: 'On Eternity and Time'», Ancient Philosophy 8 (1988), 251-271.
Δευτερεύουσα βιβλιογραφία:
- P. Manchester, «Time and the Soul in Plotinus, III 7 [45], 11, Dionysius 2 (1978), 101-136.
- A. Smith, «Eternity and Time», The Cambridge Companion to Plotinus, 196-216.
Ενότητα 1η - Εισαγωγή στη Φιλοσοφία του Πλωτίνου
Ενότητα 2η - Βασικές Θέσεις της Φιλοσοφίας του Πλωτίνου
Ενότητα 3η - Αιωνιότητα Ι
Ενότητα 4η - Αιωνιότητα ΙΙ
Ενότητα 5η - Αιωνιότητα ΙΙΙ
Ενότητα 6η - Αιωνιότητα ΙV
Ενότητα 7η - Χρόνος Ι
Ενότητα 8η - Κριτική των Πρότερων Θεωριών Περί Χρόνου Ι
Ενότητα 9η - Κριτική των Πρότερων Θεωριών Περί Χρόνου ΙΙ
Ενότητα 10η - Χρόνος ΙI
Ενότητα 11η - Χρόνος ΙII
Ενότητα 12η - Ολοκλήρωση της Πραγματείας Περί αιώνος καί χρόνου
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής θα:
- έχει μία εικόνα των κύριων θεωριών που αναπτύχθηκαν στην αρχαία ελληνική φιλοσοφική σκέψη αναφορικά με το ζήτημα του τί είναι η αιωνιότητα και τί είναι ο χρόνος,
- γνωρίζει την θεωρία του Πλωτίνου αναφορικά με την αιωνιότητα και τον χρόνο καθώς και την μεταξύ τους σχέση,
- επίσης θα μπορεί να αναγνωρίζει την θεμελιώδη διαφορά της πλωτινικής θεωρίας περί χρόνου ως προς όλες τις άλλες θεωρίες της αρχαιότητας καθώς και την ομοιότητά της με νεώτερες και σύγχρονες θεωρίες περί χρόνου,
- μπορεί να μελετά κείμενα του Πλωτίνου,
- μπορεί να εντοπίζει την θέση της πλωτινικής μεταφυσικής στο ευρύτερο πλέγμα των μεταφυσικών θεωριών της αρχαιότητας.
Ελένη Περδικούρη, Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Πατρών
Πλωτίνος: «Η αιωνιότητα και ο χρόνος» (ΙΙΙ 7 [45])
Βιβλιογραφία
- AUBENQUE, P. «Plotin philosophe de la temporalite», Διοτίμα 4 (1976), 78-86.
- Beierwaltes, W. Plotin uber Ewigkeit und Zeit (Enneade III 7), Frankfurt am Main 1967.
- BLANDIN, J.-Y. «Du temps comme ordre et nombre, au temps comme chute. Plotin et la διάστασις de l'?me», Kairos 15 (1999), 33-60.
- CALLAHAN, J. F. Four Views of Time in Ancient Philosophy, rev. ed., Connecticut 1978.
- CLARK, G. H. «The Theory of Time in Plotinus», Philosophical Review 54 (1944), 337-48.
- GERSON, L. Plotinus, London & New York, 1994.
- GUITTON, J. Le temps et l'?ternit? chez Plotin et Saint Augustin, Paris 1959.
- JONAS, H. «Plotin ?ber Ewigkeit und Zeit: Interpretation vom Enn. III 7», ελληνική μετάφραση από την Ε. Βαρέλλα, ?ρουρέμ 4 (1996), 45-71.
- ΚΑΛΛΙΓΑΣ. Π. ΠΛΩΤΙΝΟΥ. ΕΝΝΕΑΣ ΤΡΙΤΗ, ?ρχ. κείμ.-μετφρ.-σχόλια Αθήνα 2004.
- LASSEGUE, M. «Le temps, image de l'?ternit?, chez Plotin» Revue Philosophique de la France et de l'?tranger 107 (1982), 405-18.
- MCGUIRE, J. E. & STRANGE, S. K. «An Annotated Translation of Plotinus Ennead III 7: On Eternity and Time», Ancient Philosophy 8 (1988), 251-71.
- MANCHESTER, P. «Time and the Soul in Plotinus, III 7 [45], 11», Dionysius 2 (1978), 101-36.
- O'MEARA, D. Plotinus. An Introduction to the Enneads, Oxford 1993.
- ΠΕΡΔΙΚΟΥΡΗ, Ε. «?λη, Λόγος και Χρόνος. ? χρονικ? δομ? το? α?σθητο? κόσμου στ?ν Πλωτ?νο», Νεύσις 18 (2009), 111-31.
- PIGLER, A. «Plotin ?xeg?te de Platon? La question du temps», Revue Philosophique de la France et de l'?tranger 121 (1996), 101-17.
- ---------------- Plotin: Enneade III, 7 [45] ''De l'?ternit? et du temps'', traduction et commentaire, Paris 1999.
- PLASS, P. C. «Timeless time in Neoplatonism», Modern Schoolman 55 (1977/78), 1-19.
- ΡΑΜΦΟΣ, Σ. «Πλωτίνου, Περ? Α?ωνιότητος κα? χρόνου, ΙΙΙ 7 (45)», ?ρουρέμ 4 (1996), 8-43.
- SIMONS, J. «Matter and Time in Plotinus», Dionysius 9 (1985) 53-74.
- SMITH, A. «Eternity and Time», στο GERSON, L. (επιμ.) The Cambridge Companion to Plotinus, Cambridge 1996, 196-216.
- SORABJI, R. Time, Creation and the Continuum, London 1983.
- STRANGE, S. K. «Plotinus on the Nature of Eternity and Time», στο L. P. SCHRENK (επιμ.), Aristotle in Later Antiquity, Washington D. C. 1994, 22-53.
- TROTTA, A. Il problema del tempo in Plotino, Milano 1997.
- VERBEKE, G. «Le statut ontologique du temps selon quelques penseurs grecs», Z?tesis E. DE STRYCKER, Antwerpen und Utrecht 1973, 188-205.
- WAGNER, M. F. «Real Time in Aristotle, Plotinus and Augustine», JNS 4 (1996), 67-116.
- WEISS, H. «An Interpretative Note on a Passage in Plotinus' On Eternity and Time (III 7.6)», Cahiers de Philosophie 36 (1941), 230-9.
- WHITTAKER, J. God, Time, Being: Two Studies in the transcendental Tradition in Greek Philosophy, Oslo 1971.
Παρουσιάσεις με χρήση φωτοτυπιών, e-class.
Τελική γραπτή εξέταση ανάλυσης κειμένου με ανοικτές σημειώσεις.
Γνώση βασικών θέσεων και εννοιών της πλατωνικής και της αριστοτελικής φυσικής και μεταφυσικής.
Πηγές:
- Πλωτίνου, Εννεάς Τρίτη, αρχ.κειμ.-μτφρ.-σχόλια Π. ΚAΛΛIΓAΣ, Ακαδημία Αθηνών, 2004.
- Ε. Mcguire & S. K. Strange «An Annotated Translation of Plotinus Ennead III 7: 'On Eternity and Time'», Ancient Philosophy 8 (1988), 251-271.
Δευτερεύουσα βιβλιογραφία:
- P. Manchester, «Time and the Soul in Plotinus, III 7 [45], 11, Dionysius 2 (1978), 101-136.
- A. Smith, «Eternity and Time», The Cambridge Companion to Plotinus, 196-216.
Στοιχεία της ζωής, της φιλοσοφικής δραστηριότητας, του έργου του Πλωτίνου. Εισαγωγή στις βασικές αρχές του φιλοσοφικού προγράμματος του Πλωτίνου.
Παρουσίαση των βασικών θέσεων της πλωτινικής φιλοσοφίας, αποσαφήνιση της ορολογίας, εκτενής επεξήγηση των συσχετίσεων μεταξύ των βαθμίδων της πραγματικότητας του ιεραρχικού σχήματος των τριών πρώτων αρχών.
Εκτενής ανάλυση του 1ου και του 2ου κεφαλαίου της πραγματείας του Πλωτίνου Περί αιώνος καί χρόνου (ΙΙΙ 7 [45] 1-2.) με σκοπό την ανίχνευση της φύσης της αιωνιωτητας.
Εκτενής ανάλυση του 3ου κεφαλαίου της πραγματείας του Πλωτίνου Περί αιώνος καί χρόνου (ΙΙΙ 7 [45] 3.) με σκοπό τη συνέχεια του εγχειρήματος της διερεύνησης από τον Πλωτίνο της φύσης της αιωνιότητας.
Ολοκλήρωση του 3ου κεφαλαίου και έναρξη της διεξοδικής μελέτης του 4ου κεφαλαίου της πραγματείας του Πλωτίνου Περί αιώνος καί χρόνου (ΙΙΙ 7 [45] 3-4.) με σκοπό τη συνέχεια του εγχειρήματος της διερεύνησης από τον Πλωτίνο της φύσης της αιωνιότητας.
Ολοκλήρωση του 4ου κεφαλαίου, έναρξη και ολοκλήρωση της διεξοδικής μελέτης του 5ου και του 6ου κεφαλαίου της πραγματείας του Πλωτίνου Περί αιώνος καί χρόνου (ΙΙΙ 7 [45] 4-6) με σκοπό τη συνέχεια του εγχειρήματος της διερεύνησης από τον Πλωτίνο της φύσης της αιωνιότητας.
Διεξοδική μελέτη και ολοκλήρωση του 7ου κεφαλαίου της πραγματείας του Πλωτίνου Περί αιώνος καί χρόνου (ΙΙΙ 7 [45] 7.). Ο Πλωτίνος εκκινεί τη διερεύνηση της αποσαφήνισης της έννοιας του χρόνου.
Διεξοδική μελέτη και ολοκλήρωση του 8ου κεφαλαίου της πραγματείας του Πλωτίνου Περί αιώνος καί χρόνου (ΙΙΙ 7 [45] 8). Ο Πλωτίνος στο συγκεκριμένο κεφάλαιο εκκινεί την κριτική του κατά των πρότερων Θεωριών περί Χρόνου.
Διεξοδική μελέτη και ολοκλήρωση του 9ου κεφαλαίου της πραγματείας του Πλωτίνου Περί αιώνος καί χρόνου (ΙΙΙ 7 [45] 8). Ο Πλωτίνος στο συγκεκριμένο κεφάλαιο συνεχίζει την κριτική του κατά των πρότερων Θεωριών περί Χρόνου. Το κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στην κριτική της θέσης του Αριστοτέλη περί χρόνου.
Διεξοδική μελέτη και ολοκλήρωση του 10ου κεφαλαίου και πραγμάτευση του 11ου κεφαλαίου της πραγματείας του Πλωτίνου Περί αιώνος καί χρόνου (ΙΙΙ 7 [45] 8). Έπειτα από την κριτική κατά των πρότερων Θεωριών περί Χρόνου, ο Πλωτίνος συνεχίζει, μέσω της μυθολογικής διήγησης της γέννησης του χρόνου, τη διερεύνησή του με σκοπό την αποσαφήνιση της έννοιας χρόνος. Ο Πλωτίνος θα αποσαφηνίσει την έννοια του χρόνου ως κάτι που παράγει η Ψυχή τη στιγμή που παράγει τον εαυτό της και τον αισθητό κόσμο, παράλληλα, θα ισχυριστεί ότι η ίδια η φύση της Ψυχής, ο τρόπος με τον οποίο υφίσταται, είναι ο χρόνος, αλλά, αυτό δεν καθιστά την Ψυχή έγχρονη.
Διεξοδική μελέτη και ολοκλήρωση του 11ου κεφαλαίου, πραγμάτευση και ολοκλήρωση του 12ου κεφαλαίου της πραγματείας του Πλωτίνου Περί αιώνος καί χρόνου (ΙΙΙ 7 [45] 11-12). Προς την ολοκλήρωση της διερεύνησης με σκοπό την αποσαφήνιση της έννοιας χρόνος.
Ανάλυση και ολοκλήρωση του 13ου κεφαλαίου της πραγματείας του Πλωτίνου Περί αιώνος καί χρόνου (ΙΙΙ 7 [45] 13). Ο Πλωτίνος στο κεφάλαιο αυτό ολοκληρώνει την πραγματεία.
Πηγές, ενδεικτική βιβλιογραφία και επιπρόσθετο υλικό για το μάθημα.
Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα
Αρ. Επισκέψεων : 4519
Αρ. Προβολών : 69334
