Αρχαϊκό Έπος: Όμηρος

Ευφημία Καρακάντζα

Περιγραφή

Το μάθημα έχει ως στόχο να εισαγάγει τους φοιτητές στο ομηρικό έπος, εξετάζοντας ζητήματα όπως η ταυτότητα του δημιουργού τους, η γλώσσα, η μετρική μορφή τους, η δομή και η ιδεολογία που προβάλλουν.

Περίγραμμα

Περιεχόμενο μαθήματος

Οι φοιτητές εισάγονται σε θέματα ταυτότητας του ποιητή, ιστορίας της μελέτης των ομηρικών επών, δομής και ιδεολογικού περιεχομένου των δύο ποιημάτων.

Προτεινόμενα συγγράμματα

Latacz, J., Όμηρος: ο θεμελιωτής της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Μετάφραση Εβίνα Σιστάκου, επιμέλεια Αντώνης Ρεγκάκος. Αθήνα, εκδόσεις Παπαδήμα 2000.

Βιβλιογραφία

Dalby, A., Rediscovering Homer: inside the origins of the epic. New York ? London, W. W. Norton 2006.

De Jong, I. J. F., A narratological commentary on the Odyssey. Cambridge, UK - New York,Cambridge University Press, 2001.

De Romilly, J., Έκτωρ. Μετάφραση: Μπάμπη Αθανασίου - Κατερίνα Μηλιαρέση. Πρόλογος: Κωνσταντίνος Ι. Δεσποτόπουλος. Αθήνα, Το Άστυ 1998.

Dimock, G. E., The unity of the Odyssey. Amherst, University of Massachusetts Press 1989.

Doherty, L. E., Siren songs: gender, audiences and narrators in the Odyssey. Michigan, The University of Michigan Press 1995.

Edwards, M. W., Όμηρος: ο ποιητής της Ιλιάδος. Μετάφραση Βάιος Λιαπής, Νικόλαος Μπεζαντάκος. Αθήνα, Καρδαμίτσα - Ινστιτούτο του Βιβλίου 2001.

Fowler, R. L., The Cambridge companion to Homer. Cambridge, Cambridge University Press 2004.

Gottschall, J., The rape of Troy: evolution, violence, and the world of Homer. Cambridge, Cambridge University Press 2008.

Graziosi, B., Inventing Homer: the early reception of epic. Cambridge - New York, Cambridge University Press 2002.

Heubeck, A. & St. West et al. (eds.), Ομήρου Οδύσσεια: κείμενο και ερμηνευτικό υπόμνημα. Γενική εισαγωγή Al. Heubeck, St. West et. al. Eπιμέλεια Αντ. Ρεγκάκος. Μετάφραση Μαρία Καίσαρ, Ρένα Χαμέτη, Φιλιώ Φιλίππου. Αθήνα, εκδόσεις Παπαδήμα 2004-2005.

Kahane, A., The Interpretation of order: a study in the poetics of Homeric repetition. Oxford: Clarendon Press, New York: Oxford University Press 1994.

Katz, M. A., Penelope's renown : meaning and indeterminacy in the Odyssey. Princeton, Princeton University Press 1991.

Keaney, J. J. ? R. Lamberton, Homer's ancient readers : the hermeneutics of greek epic's earliest exegetes. Princeton, Princeton University Press 1992.

Kirk, G. S., - B. Hainsworth - R. Janko (eds.), The Iliad: a commentary. Cambridge, Cambridge University Press 1990 ? 1993.

Κομνηνού-Κακριδή , Ό., Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας. Αθήνα, Εστία 1993.

Lord, A. B., The singer of tales. Cambridge MA, Harvard University Press 1997.

Louden, B., The Odyssey: structure, narration, and meaning. Baltimore, Johns Hopkins University Press 1999.

Μαρωνίτης, Δ. Ν., Αναζήτηση και νόστος του Οδυσσέα: η διαλεκτική της Οδύσσειας. Αθήνα, Κέδρος 1971.

Μαρωνίτης, Δ. Ν., Έκτορος και Ανδρομάχης ομιλία : Όμηρος-Σαπφώ-Σοφοκλής. Μετάφραση - επίμετρο Δ. Ν. Μαρωνίτης. Διάττων 1994.

Μαρωνίτης , Δ. Ν., Ομηρικά μεγαθέματα: πόλεμος - ομιλία ? νόστος. Αθήνα, Κέδρος 1999.

Μαρωνίτης , Δ. Ν., Επιλεγόμενα στην Ομηρική Οδύσσεια. Αθήνα, Κέδρος 2005.

Μαρωνίτης, Δ. Ν. - Λ. Πόλκας, Αρχαϊκή επική ποίηση: από την Ιλιάδα στην Οδύσσεια. Θεσσαλονίκη, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών 2007.

Nagy, G., The best of Achaeans: concepts of the Hero in Archaic Greek poetry. Baltimore and London, The John Hopkins University Press (1979) 1999.

Nagy, G., Homeric questions. Austin, University of Texas Press 1996.

Nagy, G., Poetry as performance: Homer and beyond. Cambridge, Cambridge University Press 1996.

Peradotto, J., Man in the middle voice: name and narration in the Odyssey. Princeton, Princeton University Press 1990.

Powell, B. B. & I. Morris (eds.), A new companion to Homer. Leiden, Brill 1997.

Rabel, R. J. & R. J. Burgess (eds.), Approaches to Homer: ancient & modern. Swansea, Classical Press of Wales - Oakville, CT, David Brown Book 2005.

Redfield, J. M., Nature and culture in the Iliad: the tragedy of Hector. Durham, Duke University Press 1994.

Schadewaldt, W. - Κακριδής, Φ. Ι. , Από τον κόσμο και το έργο του Ομήρου. Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης.

Schein, S. L. (ed.), Reading the Odyssey: selected interpretive essays. Princeton, Princeton University Press 1996.

Scodel, R., Listening to Homer: tradition, narrative, and audience. Ann Arbor, University of Michigan Press 2002.

Taplin, O., Homeric soundings: the shaping of the Iliad. Oxford [England], Clarendon Press, New York, Oxford University Press 1992.

Τσοπανάκης, Α. Γ., Εισαγωγή στον Όμηρο. Θεσσαλονίκη, Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη ΑΕ 1993.

Van Duzer, C. A., Duality and structure in the Iliad and Odyssey. New York, P. Lang 1996.

Vernant, J. - P., Η Οδύσσεια. Μετάφραση Γεωργία Ζαγκοπούλου. Αθήνα, Πατάκης 2013.

West, M. L., The making of the Iliad: disquisition and analytical commentary. Oxford, Oxford University Press 2011.

Wilson, D. F., Ransom, revenge, and heroic identity in the Iliad. Cambridge - New York, Cambridge University Press 2002.

Χριστόπουλος , Μ., Nostos by sea and poetic structure in the Odyssey. Ιθάκη, Κέντρο Οδυσσειακών Σπουδών 2001.

Μαθησιακοί στόχοι

Οι φοιτητές αναμένεται να κατανοήσουν την φύση και την δομή του ομηρικού έπους, τις γλωσσικές του ιδιαιτερότητες και την σημασία του για την μετέπειτα ελληνική λογοτεχνία.

Ενότητες

Ενότητα 1: Η ταυτότητα του ποιητή - Η σημασία των ομηρικών επών

Η ενότητα συζητά την ταυτότητα του Ομήρου, όπως παραδίδεται από τις αρχαίες πηγές αλλά και όπως μπορεί να ανασυντεθεί από το ίδιο το έργο του. Σχολιάζεται, επίσης, η σημασία των δύο επών για την αυτοσυνείδηση των Ελλήνων.

Ενότητα 2: Ιστορία της ομηρικής έρευνας

Η μελέτη του Ομήρου από την αρχαιότητα ως σήμερα (Αρχαιότητα [8ος - 3ος αι. π. Χ.], Επιστημονική φάση [3ος αι. π. Χ. - 13ος αι. μ. Χ.], Πρόσληψη του Ομήρου στην Δυτική Ευρώπη [14ος - 18ος αι.], Σύγχρονη φιλολογική ανάλυση).

Ενότητα 3: Το προοίμιο της Ιλιάδας

Μελέτη του προοιμίου της Ιλιάδας - Στοιχεία καινοτομίας του ιλιαδικού έπους.

Ενότητα 4: Το σενάριο της Ιλιάδας (Ραψωδίες Α - Ζ)

Παρουσίαση της πλοκής των πρώτων έξι ραψωδιών του ιλιαδικού έπους.

Ενότητα 5: Η ραψωδία Ζ (?κτορος κα? ?νδρομάχης ?μιλία)

Παρουσίαση της πλοκής της ραψωδίας Ζ, με ιδιαίτερη έμφαση στο επεισόδιο της συνάντησης Έκτορα και Ανδρομάχης (στ. 369 - 529), που μελετάται από το πρωτότυπο.

Ενότητα 6: Το σενάριο της Ιλιάδας (Ραψωδίες Η - Ο)

Παρουσίαση της πλοκής των ραψωδιών Η - Ο του ιλιαδικού έπους.

Ενότητα 7: Η ραψωδία Π (Πατρόκλεια)

Παρουσίαση της πλοκής της ραψωδίας Π, με ιδιαίτερη έμφαση στους στίχους 777 - 867, που μελετώνται από το πρωτότυπο.

Ενότητα 8: Το σενάριο της Ιλιάδας (Ραψωδίες Ρ - Χ)

Παρουσίαση της πλοκής των ραψωδιών Ρ - Χ του ιλιαδικού έπους.

Ενότητα 9: Το σενάριο της Ιλιάδας (Ραψωδίες Ψ - Ω)

Παρουσίαση της πλοκής των ραψωδιών Ψ - Ω του ιλιαδικού έπους, με ιδιαίτερη έμφαση στους στίχους 477-595 της ραψωδίας Ω (?κτορος λύτρα), που μελετώνται από το πρωτότυπο.

Ενότητα 10: Εισαγωγή στην Οδύσσεια

Εισαγωγή στην Οδύσσεια - Παρουσίαση των μοτίβων και της δομής της.

Ενότητα 11: Η ραψωδία ε (?δυσσέως σχεδία)

Μελέτη και σχολιασμός της ραψωδίας ε της Οδύσσειας.

Ενότητα 12: Η ραψωδία ζ (?δυσσέως ?φιξις είς Φαίακας)

Μελέτη από το πρωτότυπο και σχολιασμός των στίχων 85 - 185 της ραψωδίας ζ της Οδύσσειας.

Ενότητα 13: Η ραψωδία τ (?δυσσέως κα? Πηνελόπης ?μιλία. Τά νίπτρα)

Μελέτη από το πρωτότυπο και σχολιασμός των στίχων 123 - 260 της ραψωδίας τ της Οδύσσειας.