Αποτελέσματα εξετάσεων Ιουνίου
- Τρίτη, 20 Ιουνίου 2017 - 9:30 μ.μ. -

Αγαπητές και αγαπητοί,

Σας ευχαριστώ θερμά για τη μαζική προσέλευση στις εξετάσεις και ζητώ συγγνώμη από όσους ταλαιπωρήθηκαν μέχρι να τακτοποιηθούμε στις τρεις αίθουσες. Eγγεγραμμένοι 432. Προσήλθαν 300. Πέρασαν 146 (7 με εννιά, 18 με οκτώ, 30 με επτά, 33 με έξι και 58 με πέντε). Τα αποτελέσματα θα δημοσιευθούν άμεσα. Θεωρώ ότι τα θέματα των εξετάσεων δεν ήταν δύσκολα, ειδικά για όσους παρακολουθούσαν συστηματικά και ενεργά τις διαλέξεις, κάλυπταν όλο το ευρύ φάσμα της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και απαιτούσαν κάποια στοιχειώδη που είναι απαραίτητα για κάθε φιλόλογο (βασικές γνώσεις για τα κύρια ερωτήματα και τις απαντήσεις των σημαντικότερων φιλοσόφων, κριτική προσέγγιση των προβλημάτων, κατάνοηση φιλοσοφικών κειμένων). Περίμενα να τα πάτε καλύτερα.

Θα ήθελα να τονίσω ότι οι πανεπιστημιακοί κανόνες και η αρχή της ισονομίας δεν μου επιτρέπουν προνομιακή μεταχείριση όσων έχουν υπερβεί τα προβλεπόμενα έτη σπουδών. Αυτό το επισημαίνω διότι αρκετοί, είτε προφορικά είτε γραπτά, μου ζήτησαν να δείξω κάποια επιείκεια για τους επί πτυχίω φοιτητές. Γνωρίζω ότι αρκετοί αδυνατούν να παρακολουθήσουν το μάθημα διότι εργάζονται ή πλέον διαμένουν σε άλλη πόλη, αλλά θεωρώ ότι όσοι βρίσκονται σε μεγαλύτερα έτη έχουν ήδη κάποια πλεονεκτήματα που δεν διαθέτουν οι πρωτοετείς φοιτητές (γενικότερες γνώσεις από άλλα σχετικά μαθήματα, συσσωρευμένη εμπειρία από τις εξετάσεις του μαθήματος, τριπλή εξεταστική). Τα κριτήρια αξιόλογησης είναι κοινά για όλους και τα εξηγώ πιο κάτω.

Τα γραπτά θεωρώ ότι αντικατοπτρίζουν τρεις κατηγορίες φοιτητών: (i) όσους προετοιμάστηκαν κατάλληλα και ανταμείφθηκαν αναλόγως, (ii) όσους προετοιμάστηκαν κατάλληλα ή έστω προσπάθησαν φιλότιμα αλλά δεν είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα, και (iii) όσους προσήλθαν πλημμελώς προετοιμασμένοι ή για τη χαρά της συμμετοχής σε συλλογικές διαδικασίες και, ως εκ τούτου, απέτυχαν. Θερμά συγχαρητήρια σε όσους ανήκουν στο (i) και ελπίζω να επιλέξουν και άλλα μαθήματα αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας που προσφέρονται στο Τμήμα Φιλολογίας. Όσοι ανήκουν στο (ii) δεν χρειάζεται να απογοητεύονται αλλά να προσπαθήσουν περισσότερο, όπως ορισμένοι συμφοιτητές σας που έδωσαν το μάθημα για πολλοστή φορά και έγραψαν ικανοποιητικά. Τέλος όσοι ανήκουν στο (iii) φοβάμαι ότι θα έχουν δυσκολίες και στην επόμενη εξεταστική. Τα θέματα του Σεπτεμβρίου και του Ιανουαρίου δεν πρόκειται να είναι ευκολότερα. Θα ήθελα, λοιπόν, να δώσω ορισμένες συμβουλές που ενδεχομένως να σας φανούν χρήσιμες και καθιστούν σαφή τα κριτήρια αξιολόγησης που ακολούθησα.

1. Τηρούμε τους γλωσσικούς κανόνες. Βασικό προτέρημα του καλού φιλόλογου είναι η αγάπη για τη γλώσσα μας και η σωστή χρήση της. Ενδεικτικά αναφέρω ότι σε περίπου είκοσι γραπτά εντόπισα το απαράδεκτο πρόνεια (πρβ. μετάνοια, διάνοια, παράνοια, υπόνοια, κράτος πρόνοιας, θεία πρόνοια). Σταχυολογώ και άλλα παραδείγματα: Ακαδειμία, Αλκηβιάδης, Ερυνίες, Επικούριοι, Προταγόρας, Άμφυρα, Περικλέως, τον προσφιλής, απόδωση, έμβυο, λυσμονημένος, αγεομέτρητος, φάβλο, ισσοροπία, υποστυρίζει, έγγυται, ως επί των πλείστων, σοφεία, οι προτρέψεις, κύωνες, μεταβολλή, ανάκτωρο, αφενώς, θεωρεία, σοφρωσύνη, θεριέβει, τεχνήτης, διαλλεκτική, αδίκιμα, άηλες, χαρακτηριστηκά, ελληνιστηκά, αμφύπρακτος, ευννοϊκή, αλληλεπιδράζονται, μετεψύχωση, αποχωρηστεί κτλ. Επίσης ποικιλία ακατανόητων φράσεων: να προξενέψει κακό, ο Παρθενώνας κτίστηκε για τη δοξασία της Αθηνάς, ο θεός έχει ιδεολογική σχέση με τα αισθητά. Τέλος, εξ όσων δύναμαι να γνωρίζω, στις εξετάσεις γράφουμε σύμφωνα με τους κανόνες και δεν χρησιμοποιούμε την ιδιότυπη (αν)ορθογραφία που συνηθίζεται μέσα κοινωνικής δικτύωσης (χρήση κεφαλαίων κατά το δοκούν, πλήρης ή μερική κατάργηση τονισμού, χρήση διπλών θαυμαστικών, συντομογραφίες τύπου κ').

2. Απαντάμε με σαφήνεια στα ερωτήματα. Τέθηκαν συγκεκριμένα ερωτήματα αλλά οι απαντήσεις συχνά δεν αφορούσαν το ερώτημα καθαυτό αλλά αναπαρήγαγαν τις σημειώσεις σας ή έδιναν πληροφορίες που δεν ήταν σχετικές με το ζήτημα υπό εξέταση. Για παράδειγμα, σας ζητήθηκε να απαντήσετε σε τι διαφέρει ο Νους του Αναξαγόρα από τον πλατωνικό θεό. Η σωστή απάντηση έπρεπε να εστιάσει στις ουσιαστικές διαφορές ανάμεσα στους δύο φορείς δημιουργίας (π.χ. μηχανικά αίτια και σκοπιμότητα) και να τις παρουσιάσει συγκριτικά. Πληροφορίες που δεν σχετίζονται αμέσα με το ερώτημα, ακόμη και αν είναι σωστές, αξιολογούνται αρνητικά. Ο καλός φιλόλογος δεν κατέχει απλώς γνώσεις αλλά τις αξιολογεί κριτικά και τις ανασυνθέτει όταν χρειάζεται.

3. Δομούμε προσεκτικά την απάντησή μας. Επιλέξτε προσεκτικά την πρώτη πρόταση της απάντησής σας που πρέπει να συνοψίζει τη θέση σας στο ερώτημα ή έστω να διατυπώνει μια σωστή κρίση. Καλό είναι να αποφεύγετε γενικόλογες φράσεις του τύπου «o Σωκράτης ήταν σημαντικός φιλόσοφος» ή βιογραφικές πληροφορίες του τύπου «ο Πλάτωνας γεννήθηκε στην Αθήνα», εφόσον δεν σχετίζονται με το ερώτημα. Για παράδειγμα σας ζητήθηκε να εξηγήσετε πώς η αριστοτελική θεωρία περί αιτίων μπορεί να εξηγήσει την κατασκευή του Παρθενώνα. Μια σωστή απάντηση έπρεπε να περιέχει μια γενική κρίση για τη σημασία της συγκεκριμένης θεωρίας στην αριστοτελική φιλοσοφία, να συνοψίσει τα τέσσερα αίτια και να δείξει πώς φωτίζουν συγκεκριμένες πτυχές της κατασκευής του (π.χ. ποιητικό αίτιο και αρχιτέκτονες).

4. Δεν προσθέτουμε περιττές λεπτομέρειες αλλά εστιάζουμε στα ουσιαστικά ζητήματα. Για παράδειγμα, τέθηκε το ερώτημα «ποιες επιστήμες προκρίνει ο Πλάτων και γιατί». Πολλοί αναφέρθηκαν στην αριστοτελική διάκριση των επιστημών ή απλώς έδωσαν τυχαία παραδείγματα, από την ιατρική ως και τα θρησκευτικά! Έπρεπε να αναφέρετε συγκεκριμένες επιστήμες και να τις συνδέσετε με τη θεωρία της γνώσης ως ανάμνηση. Ένας καλός τρόπος για να απαντάτε σε τέτοια ερωτήματα είναι να σημειώνετε στο πρόχειρο μερικές λέξεις κλειδιά και με βάση αυτές να οργανώνετε την απάντησή σας. Για παράδειγμα, στο κείμενο προς σχολιασμό που περιείχε το απόσπασμα του Πρωταγόρα κάποιος θα μπορούσε να σημειώσει εκ των προτέρων «σοφιστικό κίνημα, σχετικισμός, διαφορετική πρόσληψη αισθητηριακών δεδομένων, αμφισβήτηση ηθικών αξιών» και στη συνέχεια να απαντήσει στο ερώτημα.

5. Μελετούμε προσεκτικά το αρχαίο κείμενο που δόθηκε προς σχολιασμό. Πολλοί δεν κατανόησαν καθόλου τα αρχαία κείμενα προς σχολιασμό, μολονότι τα είχαμε συζητήσει, ή απλώς προσπάθησαν να αναπαραγάγουν το νόημα χωρίς να θίγουν την ουσία. Λόγου χάρη, η φράση του Πρωταγόρα πάντων χρημάτων μέτρον ?στ?ν ?νθρωπος θεωρήθηκε ότι αναφέρεται στη σωστή οικονομική διαχείριση. Αρχικά προσπαθούμε να κατανοήσουμε τη δομή και το νόημα του αρχαίου κειμένου, αλλά και να το συνδέσουμε τόσο με τις θεωρίες του φιλόσοφου υπό εξέταση όσο και τα γενικότερα ερωτήματα της αρχαίας φιλοσοφίας. Ο σχολιασμός πρέπει να περιλαμβάνει τα καίρια σημεία του κειμένου, να αναδεικνύει τα τυχόν ερμηνευτικά προβλήματα και να προσφέρει μια συνεκτική ερμηνεία στον αναγνώστη.  

Εύχομαι καλή συνέχεια στην εξεταστική και ξέγνοιαστο καλοκαίρι σε όλους.

φιλικά,

Σταύρος Κουλουμέντας