Φυσικός και σχολικός γραμματισμός: Θεωρητικές προσεγγίσεις και πρακτικές

Το μάθημα έχει ως σκοπό να διερευνηθεί ο γραμματισμός ως κοινωνική κατασκευή (και όχι αποκλειστικά ως γνωστική κατάκτηση) και να αναδειχτεί η σχέση της έρευνας για το γραμματισμό με συγκεκριμένες θεωρητικές προσεγγίσεις (π.χ. Vygotskian & Neo- Vygotskian theory, Λειτουργική Συστημική Γλωσσολογία, New Literacy Studies, Νew Media & (πολύ)-γραμματισμοί). Το μάθημα εστιάζει στην πρώτη σχολική ηλικία γιατί αποτελεί προνομιακό παράδειγμα ανάδειξης των πολλαπλών παραγόντων (π..χ. γλωσσικών, πολιτισμικών) που καθορίζουν το φάσμα των διαδικασιών επιπολιτισμού και κοινωνικής ενσωμάτωσης των παιδιών μέσα από και μέσω του γραπτού λόγου.

Στο σεμινάριο περιλαμβάνονται οι εξής θεματικές:

• Σύγχρονες προσεγγίσεις για το φυσικό/ πρώτο/ αναδυόμενο γραμματισμό καθώς και ανάλυση των εκπαιδευτικών πρακτικών που κάθε προσέγγιση υποβάλει
• Θεωρητικές και επιστημολογικές αρχές πάνω στις οποίες στηρίζονται οι διάφορες ερευνητικές προσεγγίσεις για το φυσικό γραμματισμό
• Ο γραμματισμός / Οι γραμματισμοί ως κοινωνική κατασκευή (διαδικασίες επιπολιτισμού / άντλησης νοήματος, διαδικασίες σημείωσης, η γλώσσα ως σημειογενές σύστημα, ο λόγος ?discourse- ως πηγή κοινωνικά οριοθετημένων νοημάτων)
• Η έρευνα για το φυσικό γραμματισμό: Μέθοδοι: πλεονεκτήματα και προβληματισμοί
• Ορισμοί Γραμματισμού/ών, Αλφαβητισμός, Φυσικός / Σχολικός γραμματισμός
• -Θεωρητικές προσεγγίσεις του φυσικού γραμματισμού (δομητικές, κοινωνικοσημασιολογικές και σημειωτικές προσεγγίσεις)
• Η περίπτωση του φυσικού γραμματισμού: σημειωτικές διαδικασίες νοηματοδότησης ποικίλων κειμένων???
• Από το φυσικό γραμματισμό στο σχολικό γραμματισμό. Η σημασία και η συμβολή της προδημοτικής εκπαίδευσης
• Οικογενειακός γραμματισμός
• Πρακτικές γραμματισμού στην προδημοτική εκπαίδευση / νηπιαγωγείο

? Ενδεικτική βιβλιογραφία

Neuman, S. & Dickinson, D. (2011). Handbook of Early Literacy Research, 3. New York: The Guilford Press.

Dickinson, D. & Neuman,S. (2006). Handbook of early literacy research, 2. New York: The Guilford Press.

Nunes, T. & Bryant, P. (2004). Handbook of children's literacy. London: Kluwer.

Pence, K. (2007). Assessment in Emergent Literacy. Oxford: Plural Pub.

Makin, L. & Diaz, C.J. (2002). Literacies in Early Childhood: Changing views - Challenging Practice. Sydney: Maclennan & Petty.

Hasan, R. & G. Williams (1996). Literacy in Society. New York: Longman.

Heath, S.B. (1983). Ways with words. London: Cambridge University Press.

Kress, G. (1994). Learning to Write. London: Routledge.