Ψυχοκινητική και φυσική αγωγή στην προσχολική ηλικία

Βασιλική Ρήγα

Περιγραφή

Σκοπός του μαθήματος είναι να δώσει στις φοιτήτριες και τους φοιτητές μια πλήρη και εμπεριστατωμένη εικόνα της σχέσης της φυσικής και σωματικής δραστηριότητας με την ολόπλευρη ανάπτυξη και εξέλιξη του παιδιού προσχολικής ηλικίας και να τις/τους παρακινήσει να εντάσσουν τη φυσική δραστηριότητα στην καθημερινή εκπαιδευτική πράξη.

 

Εξετάζονται οι εξής θεματικές ενότητες:

  • Η λειτουργία του ανθρώπινου σώματος
  • Διατροφή και παιδική παχυσαρκία
  • Σωματική ανάπτυξη στην παιδική ηλικία
  • Κινητική ανάπτυξη στην παιδική ηλικία
  • Αρχές ανάπτυξης της φυσικής κατάστασης
  • Μέθοδοι εκπαίδευσης του σώματος στο ελληνικό νηπιαγωγείο
  • Ψυχοκινητική αγωγή και εκπαίδευση
  • Η κινητική αγωγή στο πρόγραμμα σπουδών για την προσχολική εκπαίδευση 
  • Η φυσική αγωγή σήμερα
  • Σχεδιασμός προγραμμάτων και μέθοδοι διδασκαλίας στη φυσική αγωγή
  • Συνεκπαίδευση παιδιών με διαφορετικές κινητικές δυνατότητες
  • Ο ρόλος της εκπαιδευτικού
  • Συστηματική παρατήρηση και εκτίμηση της κινητικής εξέλιξης του παιδιού
CC - Αναφορά - Μη Εμπορική Χρήση - Όχι Παράγωγα Έργα
Μαθησιακοί στόχοι

Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές που θα συμμετάσχουν στο μάθημα θα μπορούν στο τέλος του εξαμήνου:

  • να σχεδιάζουν δημιουργικά και κριτικά «ανοικτές» δραστηριότητες φυσικής αγωγής με βάση τα ιδιαίτερα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά και τις ανάγκες όλων των παιδιών, και να τις αξιολογούν μαζί τους
  • να ενσωματώνουν δραστηριότητες φυσικής αγωγής στην καθημερινή εκπαιδευτική πράξη χρησιμοποιώντας «πολύπλευρη» και «ολιστική» προσέγγιση
  • να συμβάλλουν στην ανάπτυξη θετικών στάσεων και εμπειριών των παιδιών σχετικά με την προαγωγή υγείας και τη διά βίου άσκηση
Προσδοκώμενα αποτελέσματα

Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτήτριες/τες θα έχουν περαιτέρω αναπτύξει:

  • την ικανότητα να επιδεικνύουν θετική στάση στη διά βίου άσκηση και τη φυσική δραστηριότητα
  • την ικανότητα να εφαρμόζουν τις αρχές ανάπτυξης της φυσικής και κινητικής κατάστασης των παιδιών σε δραστηριότητες φυσικής αγωγής
  • τη δεξιότητα να εντάσσουν τη φυσική δραστηριότητα στο καθημερινό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου συνδέοντάς την με όλους τους τομείς ανάπτυξης του παιδιού
Προτεινόμενα συγγράμματα
  • Donelly, F. Cleland, Mueller S. Suzanne, Gallahue L. David (2019). Αναπτυξιακή φυσική αγωγή για όλα τα παιδιά. Θεσσαλονίκη: University Studio Press. (Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 86200141)
  • Zimmer, Ρ. (2007). Εγχειρίδιο ψυχοκινητικής. Θεωρία και πράξη της ψυχοκινητικής παρέμβασης. Αθλότυπο.
  • Παυλίδου, Ε. (2012). Κινητική και ρυθμική αγωγή στην προσχολική εκπαίδευση. Ζυγός. 
Μέθοδοι αξιολόγησης

Η αξιολόγηση των φοιτητριών και των φοιτητών επιτυγχάνεται μέσα από την τελική εξέταση και τις εργασίες που θα παραδοθούν για το εργαστηριακό μέρος του μαθήματος.

Η αξιολόγηση του μαθήματος στηρίζεται στην αυτοαξιολόγηση του καθηγητή και στην ανατροφοδότηση των φοιτητών.

Διδάσκοντες

Βασιλική Ρήγα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η.

Μικρώνης Γρηγόρης, Μέλος ΕΕΠ Φυσικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Πατρών

Ώρες συνεργασίας: Τρίτη και Τετάρτη 4-5 μμ. στο Πανεπιστημιακό Γυμναστήριο

Προαπαιτούμενα

Η παρακολούθηση του μαθήματος είναι υποχρεωτική. Το μάθημα περιλαμβάνει διαλέξεις (θεωρητικό μέρος) και εργαστηριακές ασκήσεις (εργαστηριακό μέρος). Με τις εργαστηριακές ασκήσεις οι φοιτήτριες/ές εκπαιδεύονται στην εφαρμογή των γνώσεων που έχουν αποκτήσει, και είναι υποχρεωτικές για τη συμμετοχή στις τελικές εξετάσεις. Λεπτομέρειες για τον τρόπο οργάνωσης των εργαστηριακών ασκήσεων παρέχονται από τη διδάσκουσα στην αρχή του εξαμήνου.

Εργαστηριακές ασκήσεις
Μέθοδοι διδασκαλίας

Η εκπαίδευση των φοιτητριών και των φοιτητών είναι συμμετοχική και στηρίζεται στην εργασία και σε συζήτηση σε ομάδες, σε διαλέξεις, στη χρήση εποπτικών μέσων, στην ατομική διερεύνηση και σε πρακτικές ασκήσεις.

Βιβλιογραφία

-Cattaneo, A., Monasta, L., Stamatakis, E., Lioret, S., Castetbon, K., Frenken, F., Manios, Y., et al. (2010). Overweight and obesity in infants and pre-school children in the European Union: a review of existing data. Obesity reviews: an official journal of the International Association for the Study of Obesity. 11. 389-98.
-De Meur, A., Staes, L. (1985). Psychomotricit?. Education et re?ducation. Paris: Belin.
-Gallahue, D. (2002). Αναπτυξιακή φυσική αγωγή για τα σημερινά παιδιά. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
-Manios, Y. (2006). Design and descriptive results of the "Growth, Exercise and Nutrition Epidemiological Study In preSchoolers": the GENESIS study. BMC public health, 6: 32-40.
-Zimmer, Ρ. (2007). Εγχειρίδιο ψυχοκινητικής. Θεωρία και πράξη της ψυχοκινητικής παρέμβασης. Αθήνα: Αθλότυπο.
-Αγγελάκη, Χ., Γκολφινοπούλου, Γ., Διδάχου, Ε., Παπαδάκου, Ε., Ρήγα, Β. (2012). 4+1 κλειδιά για την αυτομόρφωση της νηπιαγωγού. Αθήνα: ΟΜΕΡ.
-Βενετσάνου, Φ. (2014). Γυμνάζοντας παιδιά προσχολικής ηλικίας. Θεσσαλονίκη: Σάλτο.
-Δαφέρμου, Χ., Κουλούρη, Π., Μπασαγιάννη, Ε. (2006). Οδηγός Νηπιαγωγού. Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί. Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης. Αθήνα: ΟΕΔΒ.
-Δράκος, Γ., Μπίνιας, Ν. (2005). Ψυχοκινητική αγωγή. Αθήνα: Πατάκη.
-Καμπάς, Α. (2004). Εισαγωγή στην κινητική ανάπτυξη. Αθήνα: Αθλότυπο.
-Μπουρνέλλη, Ν. (2002). Κινητική δημιουργικότητα. Αθήνα: της ιδίας.
-Νάκια, Λ., Ψάλλας, Α. (2004). Ψυχοκινητική αγωγή. Ψυχοκινητικά παιχνίδια. Αθήνα: Αθλότυπο.
-Οδηγός Εκπαιδευτικού για το Πρόγραμμα Σπουδών του Νηπιαγωγείου. (2011). στο http://ebooks.edu.gr/new/ps.php
-Παυλίδου, Ε. (2012). Κινητική και Ρυθμική Αγωγή στην Προσχολική Εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: Ζυγός-Ιωάννης Μάρκου και Υιός Ο.Ε.
-Πρόγραμμα Σπουδών Νηπιαγωγείου. (2011). 1ο και 2ο μέρος, στο http://ebooks.edu.gr/new/ps.php
-Ρήγα, Β. (2004). Η σωματική έκφραση στο νηπιαγωγείο και το δημοτικό σχολείο. Αθήνα: τυπωθήτω ? Γιώργος Δαρδανός.
-Ρήγα, Β. (2008). Ψυχοκινητική ή Φυσική Αγωγή; Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, 62, 90-99.
-Ρήγα, Β. (υπό δημοσίευση). «Σύγχρονα προγράμματα φυσικής αγωγής στο νηπιαγωγείο». Στο Συλλογικό Τόμο, 30 Χρόνια Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η. Αθήνα: Μεταίχμιο.
-Τζώτζας, Θ., Χαραλαμπίδης, Β. (2005). Παιδική παχυσαρκία: Ένας ενημερωτικός & συμβουλευτικός οδηγός για την ελληνική οικογένεια. Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2015, από http://www.eiep.gr/oldsite/txts/paidpax.pdf
-Τραυλός, Α. (1998). Ψυχοκινητική ανάπτυξη παιδιών ηλικίας 2-7 χρόνων. Αθήνα: Σαββάλα.
-Τσαπακίδου, Α. (1997). Κινητικές δεξιότητες. Προγράμματα ανάπτυξης κινητικών δεξιοτήτων σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
-ΥΠ.Ε.Π.Θ. /Π.Ι. (2004). Αναλυτικά Προγράμματα Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, στο http://www.pi-schools.gr/special_education_new/html/gr/8emata/analytika/analytika.htm

-ΥΠ.Ε.Π.Θ./Π.Ι. (1994). Βιβλίο δραστηριοτήτων για το νηπιαγωγείο. Βιβλίο νηπιαγωγού. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

 

Ενότητες

Στην ενότητα 1 παρουσιάζονται τα μέρη του ανθρώπινου σώματος, τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος και οι λειτουργίες που επιτελούν τα συστήματα με σκοπό να είναι δυνατός ο προσδιορισμός της λειτουργίας των οργανικών συστημάτων του ανθρώπινου σώματος.

 

Έννοιες-Κλειδιά: Ανθρώπινο σώμα, μέρη ανθρώπινου σώματος, συστήματα ανθρώπινου σώματος, λειτουργίες συστημάτων

Στην παρούσα ενότητα γίνεται παρουσίαση των όρων διατροφή, παιδική παχυσαρκία, παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα και των μεθόδων μέτρησής της με σκοπό να μπορεί να εκτιμάται η σχέση της διατροφικής συμπεριφοράς και της φυσικής δραστηριότητας με την παιδική παχυσαρκία, αλλά και να καθίσταται δυνατή η εκτίμησή της με τις διαφορετικές μεθόδους ανθρωπομέτρησης.

 

Έννοιες-Κλειδιά: Διατροφή, ομάδες τροφίμων, θρεπτικά συστατικά, πυραμίδα διατροφής, διατροφική συμπεριφορά, παιδική παχυσαρκία, δείκτης μάζας σώματος, καμπύλες βάρους και ύψους, δερματοπτυχόμετρο, βιοηλεκτρική εμπέδηση, υποβρύχια ζύγιση

Η παρούσα ενότητα περιγράφει τη φυσιολογική διαδικασία σωματικής ανάπτυξης κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και τους παράγοντες που επηρεάζουν τη σωματική ανάπτυξη.

 

Έννοιες-Κλειδιά: Σωματική ανάπτυξη, ρυθμός σωματικής ανάπτυξης, διατροφή, άσκηση, ασθένεια, τρόπος ζωής 

Στην ενότητα 4 γίνεται παρουσίαση της φυσιολογικής διαδικασίας κινητικής ανάπτυξης του παιδιού, των αρχών κινητικής μάθησης στην εκπαιδευτική διαδικασία και των τριών κατηγοριών κινητικών δεξιοτήτων.

 

Έννοιες-Κλειδιά: Κινητική ανάπτυξη, κινητική μάθηση, κινητικές δεξιότητες, αδρή κίνηση, λεπτή κίνηση, δεξιότητες σταθεροποίησης, δεξιότητες μετακίνησης, δεξιότητες χειρισμού, επίπεδα και στάδια μάθησης κινητικών δεξιοτήτων

Στην παρούσα ενότητα γίνεται παρουσίαση των στοιχείων της φυσικής κατάστασης που σχετίζονται με την υγεία και την απόδοση. Περιγράφονται, επίσης, οι βασικές αρχές ανάπτυξης της φυσικής κατάστασης.

 

Έννοιες-Κλειδιά: Φυσική κατάσταση, μυϊκή δύναμη, μυϊκή αντοχή, καρδιαγγειακή αντοχή, ευκαμψία αρθρώσεων, σύνθεση σώματος, ισορροπία, συναρμογή, ευκινησία, ταχύτητα, ισχύς, επιβάρυνση, εξειδίκευση, προοδευτικότητα, συχνότητα, ένταση, διάρκεια, τύπος άσκησης, ατομικότητα

Στην ενότητα 6 παρουσιάζονται οι διάφορες μέθοδοι εκπαίδευσης του σώματος των παιδιών στο ελληνικό νηπιαγωγείο από τη σύστασή του ως σήμερα. Δίνεται μια περιεκτική ιστορική αναδρομή και παρουσίαση των αναλυτικών προγραμμάτων με σκοπό, μέσα από τη γνώση του παρελθόντος για τα περιεχόμενα, τις μεθόδους και τους στόχους της φυσικής αγωγής, να κατανοηθεί η θέση της στο παρόν πρόγραμμα σπουδών.

 

Έννοιες-Κλειδιά: Μέθοδοι εκπαίδευσης του σώματος, γυμναστική, σωματική αγωγή, ψυχοκινητική, φυσική αγωγή

Στην ενότητα 7 παρουσιάζεται η ψυχοκινητική αγωγή ως εκπαίδευση και επανεκπαίδευση, δίνονται οι διάφοροι ορισμοί της και η σχέση της με τη φυσική αγωγή. Παρουσιάζονται, επίσης, η θέση της ψυχοκινητικής αγωγής στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και τα βασικά της στοιχεία για την ανάπτυξη του παιδιού.

 

Έννοιες-Κλειδιά: Ψυχοκινητική αγωγή και εκπαίδευση, επανεκπαίδευση, ψυχοκινητικότητα, ψυχοκινητική, ψυχοκινητική ικανότητα, σωματικό σχήμα, αμφιπλευρικότητα, πλευρίωση, χώρος, χρόνος, ρυθμός

Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται ο σκοπός του νηπιαγωγείου, η οργάνωση του περιεχομένου μάθησης στο νηπιαγωγείο και η θεματική ενότητα της Κινητικής Αγωγής που ανήκει στο Δ' θεματικό πεδίο: Παιδί, Σώμα, Δημιουργία και Έκφραση.

 

Έννοιες-Κλειδιά: Νηπιαγωγείο, Πρόγραμμα Σπουδών για την Προσχολική Εκπαίδευση, δεξιότητες, κινητικός γραμματισμός, ευημερία

Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται ο ορισμός, ο σκοπός και οι στόχοι της σύγχρονης φυσικής αγωγής, καθώς και η σχέση της με άλλους τομείς ανάπτυξης του παιδιού.

 

Έννοιες-Κλειδιά: Αναπτυξιακό επίπεδο, κινούμαι επιδέξια, είμαι καλά πληροφορημένος για την κίνηση, επιθυμώ την κίνηση, μαθαίνω να κινούμαι, μαθαίνω μέσω της κίνησης, δημιουργία θετικής στάσης, γνωστική μάθηση, συναισθηματική ανάπτυξη 

Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται το περιεχόμενο των προγραμμάτων της φυσικής αγωγής στο νηπιαγωγείο, τα βήματα για το σχεδιασμό τους, τα βήματα για το σχεδιασμό ημερησίων δραστηριοτήτων φυσικής αγωγής, οι μέθοδοι διδασκαλίας και ο απαιτούμενος εξοπλισμός.

 

Έννοιες-Κλειδιά: Προγράμματα, δραστηριότητες, μέθοδοι διδασκαλίας, εξοπλισμός

Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται οι έννοιες της συνύπαρξης και της συνεκπαίδευσης, οι κατηγορίες αναπτυξιακών ιδιαιτεροτήτων και τα προσαρμοσμένα προγράμματα φυσικής αγωγής. Τα προσαρμοσμένα προγράμματα αφορούν παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που παρακολουθούν προγράμματα γενικής εκπαίδευσης του νηπιαγωγείου.

 

Έννοιες-Κλειδιά: Συνύπαρξη, συνεκπαίδευση, αναπτυξιακές ιδιαιτερότητες, κινητικές αναπηρίες, προσαρμοσμένο πρόγραμμα 

Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζεται ο ρόλος της νηπιαγωγού στην υλοποίηση δραστηριοτήτων φυσικής αγωγής, στην οργάνωση του μαθησιακού περιβάλλοντος, σε σχέση με τα παιδιά και σε σχέση με τον εαυτό της.

 

Έννοιες-Κλειδιά: Σχεδιάζω, οργανώνω, επιβλέπω, αξιολογώ, μαθησιακό περιβάλλον, σχέσεις με τα παιδιά, σχέσεις με τον εαυτό, επαγγελματική ανάπτυξη

Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται οι τεχνικές αξιολόγησης της κινητικής ανάπτυξης και εξέλιξης του παιδιού με στόχο το μελλοντικό σχεδιασμό προγραμμάτων για την ανάπτυξη και τη βελτίωση των κινητικών δεξιοτήτων του παιδιού.

 

Έννοιες-Κλειδιά: Κινητική ανάπτυξη, κινητική εξέλιξη, συλλογή πληροφοριών-δεδομένων, αρχική αξιολόγηση, διαμορφωτική αξιολόγηση, τελική αξιολόγηση, τεχνικές αξιολόγησης, αξιολόγηση αποτελέσματος, αξιολόγηση διαδικασίας, αξιολόγηση φυσικής κατάστασης 

Ανοικτό Ακαδ. Μάθημα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα
Επίπεδο: A-

Αρ. Επισκέψεων :  19573
Αρ. Προβολών :  128873

Ημερολόγιο