Η εξέλιξη του έμβιου κόσμου - Παλαιοντολογία (GEOL_010)

Γεώργιος Ηλιόπουλος

Περιγραφή

Η Παλαιοντολογία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη οργανισμών ή των υπολειμμάτων αυτών που έζησαν κατά το παρελθόν στη γη και τα οποία κλείστηκαν και διατηρήθηκαν μέσα σε γεωλογικά στρώματα. Τα απολιθώματα αποτελούν τα αποδεικτικά στοιχεία της εξέλιξης της ζωής πάνω στη γη.

CC - Αναφορά - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή

Ενότητες

Στην ενότητα αυτή επιχειρείται εξοικείωση του αναγνώστη με βασικές έννοιες  του αντικειμένου της Παλαιοντολογίας καθώς και ιστορική ανασκόπηση της Παλαιοντολογίας ως επιστήμης.

Στην ενότητα αυτή δίνονται ορισμοί που αφορούν στην έννοια του είδους και κανόνες με βάση τους οποίους γίνεται η αναγνώριση, η ονοματολογία και η συστηματική ταξινόμηση των ειδών. 

Στην ενότητα αυτή  παρατίθενται ορισμοί και βασικές αρχές και έννοιες που χρησιμοποιούνται στην Παλαιοοικολογία και την Ταφονομία και επιχειρείται εξοικείωση με τις έννοιες αυτές μέσω χαρακτηριστικών παραδειγμάτων.

Δίνεται η απάντηση στο βασικό ερώτημα για την προέλευση της ζωής στη γη. Με τον τρόπο αυτό ξεκινάει ένα ταξίδι στην μακρά ιστορία της εξέλιξης των διαφόρων οργανισμών  στον πλανήτη.

Εξαφανίσεις: Οι εξαφανίσεις είναι εξίσου σημαντικές με οποιοδήποτε άλλο φαινόμενο της ζωής, για αυτό και η μελέτη τους θεωρείται αναγκαία στην Παλαιοντολογία. Οι μαζικές εξαφανίσεις, ειδικότερα αν και οδήγησαν σε εντυπωσιακή μείωση ειδών και ατόμων, έδωσαν νέα ώθηση στην δυναμική και εξέλιξη των ομάδων οργανισμών που επιβίωσαν.
Πρώτα Μετάζωα και η ζωή στον Παλαιοζωϊκό: Η ενότητα αυτή καταπιάνεται με την εμφάνιση, την αναγνώριση και τα χαρακτηριστικά κάποιων από τις πρώτες γνωστές μορφές ζωής του πλανήτη, όπως αυτές έχουν αποτυπωθεί στα απολιθώματα. Η μελέτη των οργανισμών αυτών είναι σημαντική μιας και αποτελούν πρόδρομες μορφές των ζώων και φυτών που συναντάμε σήμερα.
Τα αποτελούν την βάση της τροφικής αλυσίδας και είναι πολύ σημαντικά όχι μόνο για την βιολογία αλλά και για την παλαιοντολογία καθώς έχουν ευρεία εφαρμογή όπως για παράδειγμα στην βιοστρωματογραφία και στην παλαιοπεριβαλλοντική ανάλυση διαφόρων στρωματογραφικών οριζόντων. Στην ενότητα αυτή επιχειρείται εξοικείωση με τα βασικά μορφολογικά χαρακτηριστικά και την οικολογία τους.
Στην ενότητα αυτή δίνονται βασικές πληροφορίες για την δομή των φύλλων των φυτών. Τέτοια φύλλα βρίσκονται πολλές φορές σε απολιθωμένη μορφή.
 
Παράλληλα επιχειρείται
η εξοικείωση με την φυσιολογία διαφόρων ζωικών ομάδων οργανισμών, οι οποίοι συναντώνται ως απολιθώματα, ώστε αυτά να μπορούν να περιγραφούν επιστημονικά,
η παράθεση της βασικής τους οικολογίας με σκοπό την αναπαράσταση του παλαιοπεριβάλλοντος  των σχηματισμών στους οποίους εντοπίζονται τα αντίστοιχα απολιθώματα
και η αναφορά ιστορικών απολιθωμένων ευρημάτων
Επιχειρείται εξοικείωση με βασικούς αντιπροσώπους του φύλλου των Μαλακίων (δίθυρα, γαστερόποδα, κεφαλόποδα) και η παράθεση εκείνων των μορφολογικών χαρακτηριστικών των κελυφών τους  που βοηθούν στην αναγνώριση των απολιθωμένων μορφών. Το φύλλο των Μαλακίων αντιπροσωπεύεται στο αρχείο των απολιθωμάτων από πολλά και ποικιλλόμορφα είδη που δίνουν σημαντικές πληροφορίες για το παλαιοπεριβάλλον τους.
Επιχειρείται εξοικείωση με τα βασικά χαρακτηριστικά των Βραχιονόποδων και των Τριλοβιτών και παράθεση των βασικών μορφολογικών χαρακτηριστικών τους που βοηθούν στην αναγνώριση των κελυφών τους. Οι Τριλοβίτες αποτελούν εξαφανισμένες μορφές ζωής. Ωστόσο οι απολιθωμένες μορφές τους είναι πολλές και προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες για την ηλικία των ιζημάτων στα οποία βρίσκονται αλλά και για το παλαιοπεριβάλλον.
Επιχειρείται εξοικείωση με την φυσιολογία των Εχινοδέρμων και των Χορδωτών, τα οποία συναντώνται ως απολιθώματα, ώστε αυτά να μπορούν να περιγραφούν επιστημονικά, παράθεση της βασικής τους οικολογίας με σκοπό την αναπαράσταση του παλαιοπεριβάλ-λοντος  των σχηματισμών στους οποίους βρίσκο-νται τα αντίστοιχα απολιθώματα και αναφορά ιστορικών απολιθωμένων ευρημάτων.
Επιχειρείται εξοικείωση με τις ομάδες των Τετράποδων, των Αμνιωτών και των ερπετών με σκοπό την αναγνώριση βασικών στοιχείων της ανατομίας τους, την παράθεση μερικών από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα που έχουν προστεθεί στο αρχείο των απολιθωμάτων και η αναφορά  της οικολογίας τους. Οι ομάδες αυτές έχουν να επιδείξουν τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα απολιθωμάτων που έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον και την φαντασία ολόκληρου του κόσμου (π.χ. δεινόσαυροι).
Επιχειρείται εξοικείωση με την ανατομία και τον τρόπο ζωής των βασικών ομάδων των πτηνών και των θηλαστικών ώστε αυτά να μπορούν να αναγνωριστούν όταν ανευρεθούν σαν απολιθώματα και παράθεση ιστορικών απολιθωμάτων των αντίστοιχων ομάδων.
Παρατίθενται βασικά σημεία σταθμοί στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους και γίνεται γνωριμία με τους άμεσους προγόνους μας.